438
elders een goed heenkomen te zoeken, dan wel zich aan te sluiten
bij den vijand, welken zij dan minder te vreezen heeft dan ons (ik
cursiveer weder), is het klaarblijkelijk daarmede vrij wel eens. En
de generaal Meijer, die zegt, dat in de YI, IV en IX moekims
(26 December 1875 tot 4 December 1876) bij de waardeering der
handelingen van de twijfelachtige goedgezinden, niet altijd billijk in
rekening is gebracht de omstandigheid, dat de tijdelijke afvalligheid
der bevolking door levensbehoud en het ongestoord bezit harer have en
vee dringend werd geboden
Wie zal in die woorden van den geachten generaal eene goedkeuring
vinden van het stelsel van tuchtigen, zooals dat in A tj eh is toegepast?
Zullen de oogen niet eindelijk opengaan? Zal men ten laatste
niet inzien, dat het ontzag, verkregen door het militair succes, voor
een groot deel weder verloren gaat door het stelsel van bestraffing,
dat er mede gepaard gaat, dan wel wordt toegepast, zelfs zonder dat
alvorens een militair succes is verkregen
In de Kamerzitting van den 219ten Juni 1883 wees de Heer Van
Houten op de moeite, die het aan Italië gekost heeft, om de
brigandage in eigen land te onderdrukken.
Heeft de Italiaansche Regeering er ooit aan gedacht, hendie den
roovers, uit zucht tot lijfsbehoud en vrees voor het verlies hunner
bezittingen, een onderkomen en levensmiddelen verschaften, te
straffen door het vernielen hunner oogsten en het verbranden hunner
woningen, dan wel door gevangenis zoo niet erger? Neen! want de
werkman, wiens gereedschappen en grondstoffen zijn vernield; de
landman, wiens woningen en vruchtboomen zijn verbrand en gekapt;
de visschers, wier netten en vaartuigen zijn onbruikbaar gemaakt
zij allen worden of vijandige strijders of roovers. Dat wist men in
Italië, en men nam niet zijne toevlucht tot een geneesmiddel,
dat de kwaal slechts verergeren kon.
In den vroegen morgen van den lsten Augustus 1883 werd
Anak Glé zoo totaal verwoest, dat aan het Bataviaasch Handelsblad
kon worden geschrevendat de onzen er een opschrift achterlieten,
waarop in 't Maleisch te lezen was„Hier stond eenmaal Anak Glé.''
Die vreeselijke tuchtiging zou nu eens een recht goeden- indruk
maken. De schrik was er ingebracht, 't Zou nu wel beter gaan.
