566
object, den 25, 26 en 27 Januari, dus binnen den tijd van drie dagen, 83
man aan cholera verliest, kan niet wel gezegd worden bijzonder gezond
te zijn.
Met die door eene epidemie geteisterd wordende macht had de generaal
van Swieten dus verder moeten gaan. Ik wil voor een oogenblik aanne
men, dat vliegende kolonnes hadden kunnen worden uitgezonden en de
kampongs, die niet al te ver verwijderd waren, wel in onze handen zou
den gevallen zijn en verbrand hadden kunnen worden, al zou dat ook
telkens hebben moeten geschieden met een aanzienlijk verlies aan dooden
en gekwetsten, en al zouden wij ook enkele malen hoe zelden dan ook
een echec hebben geleden.
Maar dan? In de en masse verbrande kampongs zouden onze troepen
geen onderkomen gevonden hebben. Toch zouden zij onmiddellijk na het
nemen dier kampongs genoodzaakt zijn geweest, een begin temaken met
het aanleggen der door den schrijver bedoelde gedetacheerde fortjes.
Zij zouden dan denkelijk, en dat op plaatsen waar hot verstrekken
van vivres en benoodigdheden door den afstand moeijelijker zou geweest
zijn dan in den Kratoneven goed in de open lucht en even hard hebben
moeten werken als in den Kraton, terwijl de veiligheidsdienst voor die
kleinere troepenafdeelingen vrij wat vermoeijender zou zijn geweest dan
bij de hoofdmacht.
Denkt uw kameraad, dat op die wijze onze soldaten minder zouden
hebben geleden dan thans?
Maar er is meer. Naarmate de cirkel grooter wordtmoet ook het
aantal fortjes toenemenzonder dien maatregel bestaat geene onderlinge
verdediging, beloopt men de kans dat soms eene dier versterkingen over
rompeld en hare bezetting afgemaakt wordt. En bovendienhoe groo
ter de cirkel, des te moeijelijker de hulp uit de hoofd versterking; hoe
sterker dus de bezetting, maar daarentegen zooveel te bezwarender de
aanvoer van vivres en krijgsbehoeften. Gelooft gij dat als de generaal
van Swieten dien weg was opgegaan bij het invallen van den westmous-
soneen enkel soldaat naar Java had kunnen worden teruggezonden
Soit! zal uw kameraad zeggen, dat was ook niet noodig. Dienaangaande
verschil ik echter met hem van gevoelen. "Waren toen geene troepen
teruggezonden, dan zouden thans geene nieuwelingen of op Java van
de doorgestane vermoeijenissen gerestaureerde troepen hebben kunnen aan
gevoerd wordenom de eenvoudige reden dat ons leger daartoe niet sterk
genoeg is. Onderstel echter eensdat de generaal van Swieten werkelijk
onmiddellijk na het bemachtigen van den Kraton alle omliggende kam-
