195 dat ideaal van beschaving toen nog niet hadden bereikt terwijl men, na de vele eu dure vredesproevenwel mag aannemen, dat zij dat ideaal wel nimmer zullen bereiken, evenmin als de meeste Eu- ropeesche volken, die zich een eeuwigen vrede zouden droomen. De Christelijke leerstellingen: „hebt uw naasten lief gelijk u zelven gij zult geeu kwaad met kwaad vergelden," zij klinken goed voor Mennonieten of onder den preekstoel, waar de naast u gezeten eer zame broeder of zuster soms in een zaligen dut er volstrekt niet aan denkt om u eenig kwaad te doen, terwijl gij natuurlijk even min een spoor van boosaardige gevoelens bij u kunt ontdekken. Maar zoodra de gevoelens, belangen of opvattingen omtrent recht van ei gendomzoowel der menschen als der volken, lijnrecht tegenover elkander staan, en strijd of oorlog daarvan het natuurlijk gevolg is, dan wordt de toepassing van die leerstellingen, waarom het ons dan toch eigenlijk te doen moet zijn, niet alleen bezwarend, maar een voudig onmogelijk. Dan gaat 't niet aan, de tweede wang toe te stekeu als de andere door ontvangen klewaughouwen reeds geheel ontvleeseht is. Dan gaat 't niet aan, geduldig te wachten totdat de minder humane te genpartij, „die Barbaar," u het hoofd gelieft af te slaan, om dat uit de verte en juichend te vertoonen aan die hooge Nederlandscho staatsdienaren, die Atjeh met een nog nergens gekenden „normalen vredestoestand" hebben begiftigd huu dat te vertoonen als het werk van den door hen behaalden triumf op politiek gebied" Dan ziju beschaving en humaniteit ijdele klanken tegenover de wet van het zelfbehoud. Dan wordt eenvoudig de natuurlijke inspraak van het hart gevolgd, en de leer der wedervergelding, hetjws talionis toegepast. Geene ernstige krijgsgeschiedenis, ook niet die van onzen tegen de opgestane Belgen gevoerden strijd, zal u leeren, dat het anders mogelijk is; dat het in de werkelijkheid anders toegaat. Nog eenmaal keer ik terug tot Uwe schilderij, die in nog menig ander opzicht stof tot overdenking geeft. Het door U gegeven voorbeeld, Uw loffelijk streven, heeft mij althans de overtuiging geschonken, dat er nog middelen bestaan om sommige vooroordeelen eu ppvattingen dikwijls slechts het gevolg,

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1884 | | pagina 206