231
uit het daar geschrevene, en ook uit het mail-overzicht van het
Bataviaasch Handelsblad van den 5den Juni 1875, waarin wij lezen:
„Wij bewijfelen echter ten sterkste of de Eegeering van zijne aan
bieding gebruik zal maken, en zoo hij van onze zijde eene weigering
„mocht ondervinden, zal hij misschien wel weder onze vijand worden.
„Bij de Eegeering zijn al zijn gangen bekend, en juist in de weige
ring om hem als bemiddelaar in de zaken te gebruiken, ligt onzes in-
„ziens de overtuiging der Eegeering, dat hij als geen gevaarlijke vijand
„behoeft beschouwd te worden, want in het tegenovergestelde geval zou
„men hem wel aan de praat houden."
Men was toen, ik heb het reeds vroeger gezegd, nog te veel onder
den invloed van geschriften als dat van „Een Patriot", die de on
derwerping van Groot-Atjeh, wanneer men zich maar eenige op
offeringen wilde getroosten, als eene zeer gemakkelijke taak voor
stelden. Onder den indruk van geschriften als die, welke aanleiding
hebben gegeven tot het later op groote schaal in werking gebrachte,
zooveel tot onze uitputting toegebracht hebbende postenstelsel. Zij
toch, die tegen dat stelsel en tegen de agressie durfden waarschuwen,
konden geteld worden, nadat een man, blijkbaar bij den Minister zóó
hoog aangeschreven als „Een Patriot", had aangeraden, om den vijand
voorloopig tot op een dacjmarsch boven den Kraton terug te drijven,
waardoor onze troepen meer rust zouden genieten achter hunne linie can
vooruitgeschoven posten, en aan de den oorlog moede zijnde Atjehers
gelegenheid zou worden gegeven, zich achter die linie neer te zetten.
Daarbij: de Gouverneur-Generaal Van Lansberge, die toen
met den Minister Van Goltstein in den waan was gebracht, dat
alles terecht zou komen, wanneer maar stoutweg zuidwaarts werd
gemarcheerd, was pas twee maanden te voren opgetreden.
Op den 12en April 1877 verklaarde Sir TheopMiile Stepstone
de Transvaal tot eene koloniale bezitting van Groot-Brittanje, en in
Augustus 1881 herstelde Engeland de republiek maar bleef suze-
rein, wat belette ons, ouderhandelingen aan te knoopen, om te doen
wat later Engeland deed?
Mag men de dagbladen gelooven, dan is de Heer K. van oordeel,
dat de agressie volkomen is geslaagd. Hij vergeve mij, dat ik dien
aangaande met hem van meening verschil.
