29
ment tevens leerboek voor „toegepaste tactiek". Werd aan dien
wensch gevolg gegeven, dan zou het reglement als leerboek onvol
ledig wezen, daar dit laatste meer moet bevatten dan „toegepaste
tactiek."
Een ander bezwaar is, dat een Reglement of' Voorschrift; wel als
leerboek gebruikt kan worden, maar moeilijk gaat het, dit laatste
als Reglement of Voorschrift vast te stellen, daar de punten, waar
omtrent verschil van opinie bestaat, niet zijn uit te maken door de
sanctie van het Legerbestuur. De beoordeelaar schijnt echter eene
andere zienswijze te zijn toegedaan; althans zou men dit uit de
noot van bladz. 223 moeten opmaken.
En een Voorschrift voor den velddienst, èn een leerboek voor In
dische tactiek achten wij noodzakelijk.
Het Voorschrift is nu reeds in beproeving en zal, voor zooveel
noodig gewijzigd, gedeeltelijk in de behoefte voorzien. Of nu reeds een
leerboek voor de tactiek in bewerking is, durven wij niet te zeggen.
In ieder geval zal de beoordeelaar zich verdienstelijk maken, in
dien hij zulk een werk samenstelt.
Na deze algemeene beschouwingen worden eenige punten (1) op
genoemd, welke in het Voorschrift op den velddienst zouden moeten
voorkomen.
Zoo wordt o. a. gezegd„Van de eigenaardige vechtwijze der
meeste Inlandsche volkeren, hunne primitieve wijze van verpleging
op marsch, waardoor zij gemeenlijk niet in staat zijn, bij groote
massa's langer dan een 3tal dagen bjjeen te blijven, wordt weinig
of niets gezegd".
Dat in dien geest niets gezegd wordt, mag, naar wij gelooven, als
een weldaad worden beschouwd. Juist deze theorie werd in 't laatst
van 1S81 en het begin van 1882 in Atjeh verkondigd, toen Njaq
Hassan in de 26 Moekims begon op te treden. De gevolgen daar
van zijn te goed bekend, om nog nader te betoogen, dat die theorie
door de droevige ondervinding veroordeeld is.
Verder wordt het noodig geacht, in het Velddienstreglement eenige
(1) Die, welke bij de beoordeeling van het Voorschrift reeds ter spr ake werden ge
bracht, zullen wij hier stilzwijgend voorbijgaan.
