466
dienende om de wegen (zegge: wegen) in het bivouac vrij te houden
(welk een gedrang!), alsmede, om voor de reinheid van het bivouac
te zorgen, is veel te zeggen, en kunnen wij ons daardoor duidelijk
voorstellen, hoe het bij de groote manoeuvres, in de Yeluwe b. v. b.,
toegaat en hebben wij er daar ook volkomen vrede mede. Hier in Indië
wordt doodeenvoudig iedere afdeeling verantwoordelijk gesteld voor de
zindelijkheid van het aangewezen bivouac-gedeelte en daarmede basta
Wat nu verder den vorm van de bivouacs betreft, zoo zoude men
soms wanen, dat dit Voorschrift is geschreven in de heilige overtuiging,
dat de door het regeeringsèefeiii der laatste dertig jaren tot in hare
grondvesten geschokte en geïrriteerde Indische maatschappij, die, nog
lang niet rijp voor de in Europa eerst sedert 1793 ontstane begrippen en,
in verreweg de meeste streken van den Archipel, onze even dwaze als
gevaarlijke en beginsellooze, experimentale politiek hartelijk moede
zijnde, onder de leiding der van ons vervreemde en wrokkende hoof
den, gereed staat, bij de eerste gunstige gelegenheid, ons juk af te
schudden, sedert niet slechts geheel van gedachte veranderd en geheel
vertrouwbaar is geworden, maar zelfs voortaan indien het dan
soms toch tot een uitbarsting mocht komen het plan heeft, ons
slechts daar aan te vallen, waar wij dat wenschen.
In elk ander geval moet men, voor Indiëhet slechts beveiligen
van het front en de flank, welke tegenover den vijand zijn gelegen,
(zie Voorschrift 118, 2e alinea) of het aannemen van een open
bivouac 119) in vormen, zooals men die in figuur 8, 9, 10 en
11 kan aanschouwen, bepaald een groven flater noemen.
Zelfs nu, waar men zich op de oud-Harleveensche manier altijd
aan alle zijden beveiligt, kunnen verwarring en het verlies, door
slechts enkele aan den dood gewijde en beschoven dwepers onder
een bivouacqueerenden troep veroorzaakt, pyramidaal zijn. Wat zal
het dan wel later wezen?
Het terrein is hier immers voor het grootste gedeelte genoegzaam
bedekt, dat het de overvallingen begunstigt en een ieder weet, dat
dezelfde inlander, die heden onze beste vriend was, morgen onze
bitterste vijand kan zijn, terwijl de nachten soms zoo donker zijn,
dat men geen twintig passen voor zich uit iets kan zien. De carré-
vorm is dan ook de eenige formatie, welke een troep, die te velde