477
De baan en de beweging van den kogel André hangen van
verschillende omstandigheden af.
Indien de gasontsnapping is verzekerd, is de theorie eenvoudig
en zal de kogel voor eenige oogenblikken rotatie krijgen.
Hoelang is alleen door proeven uit te maken.
De rotatie kan op de volgende wijze worden aangetoond.
Zoodra het projectiel in den dampkring wordt voortgedreven, on
dervindt het den tegenstand van de lucht, die toeneemt in reden
van de vierde macht der snelheid en werkt als een bundel even
wijdige krachten.
Is nu abc b. v. een ontwikkeld schroefvlak, dan werkt op al
de bundel krachten die den tegenstand der lucht uitmaken. Be
schouwen wij een dier krachten, b. v. P, dan kunnen wij deze ont
binden in de kracht Q loodrecht op P en in de kracht B, langs ba,
zoodat alleen de kracht Q blijft te beschouwen.
Brengt men nu de kracht Q over in het vlak AB, waarin zij
werkt, dan hebben wij Q' te beschouwen.
De kracht Q' kunnen wij overbrengen naar het middelpunt M,
door het aanbrengen van twee gelijke krachten Q" en q in tegen
gestelde richting; de krachten Q' en Q" zijn dus de samenstellende
krachten van een koppel, dat de rotatie zal teweegbrengen in de
richting m.
Batavia, 24 Mei 1883. Sita I)ewi.
1884, Dl. I.
31