555
legerscharen naar Afrika te brengenonze koloniën liggen gemiddeld
veertig dagen stoomens van liet moederland, en Batavia, de hoofd
plaats onzer bezittingen, nog weder zeven dagen stoomens van Atjeh.
Is het noodig, de vergelijking nog verder voort te zetten Zeker
niet; P. weet toch wel, dat ongelijkslachtige grootheden geene verge
lijking toelaten.
Sterker bewijs voor de roekeloosheid onzer wijze van handelen
in Atjeh, dan de geschiedenis der vestiging van de Franschen in
Algiers, is moeilijk aan te voeren.
Frankrijk, het tegenover een groote 2| millioen Arabieren nog
altijd machtige Frankrijk, is 54 jaren bezig, om een land aan de
overzijde der Middellandsche Zee te onderwerpen.
Ik zeg: bezig te onderwerpen; want de telkens terugkeerende op
standen, de laatste in 1881, bewijzen, dat van werkelijke onderwer
ping nog geene sprake is.
Dit wordt trouwens bewezen door het mottodat ik boven dit
opstel plaatste:
„In 1871 was niéuw-Frankrijk verloren geweestwanneer de op
stand eenige maanden vroeger ware uitgebarsten
En in Juli 18S1 schreef Paul Gaffarel in de Revue Politique
et Littéraire ['t is wel de moeite waard, de geheele zinsnede over te ne-
menjCe sont les derniers venus en Algérie, les Turcs, avec lesquels
nos soldats entrent d'abord en lutte. Ils en triomphent assez faci-
lement, car la domination turque u'avait pas jeté sur le vieux sol
africaiu des racines bien profondes. Dans la seconde période ce sont
les Arabes qui nous opposent une resistance plus longue et plus for
midable, car c'est presque [ik cursiveer] une resistance nationale. Les
Kabyles et les Sahariens, c'est a dire les vrais indigenes, entrent
ensuite en lutte, et cette fois la guerre est opiniatre, acharnée: même
a Vhe-ure actuelleils ne sont pas tous domptés.
Daarom ook schreef Joseph Beinach in de zooeven aangehaalde
Revue van 29 Juli 1882 Or ce n'est pas a un moindre pris ni avec
de moindres forces une armée d'Afrique d'environ 60000 hommes
et une armée coloniale de 25000, que cette puissance peut être
préservée, que nous pouvons conserver la Méditerranée.
Na 54 jaren strijd nog altijd 60000 man noodig in een land, slechts
