302
afgeladen en aangespannen; voor het afspannen en opladen zijn daaren
tegen 5 minuten noodighierbij in aanmerking genomen datin verband
met het aantal beschikbare manschappen, slechts twee muildieren per stuk
gelijktijdig op-of afgeladen kunnen worden. Wanneer na een marsch in
batterij komen bevolen werddan was bij het vuren met losse kardoezen,
die uit de gesloten munitiekisten genomen moesten worden, het eerste
schot bij alle stukken binnen de twee minuten gevallenvoor het opladen,
na het ophouden van het vuur, werden drie minuten vereischt.
Omtrent de muildieren zeiven en de wijze van vervoeren van den last
wordt in het B. O. vermeld:
In bergterreinen dient bij het opgaan van hellingen gedragen en bij
het dalen getrokken te worden, terwijl op vlakke wegen het trekken en
dragen behoort te worden afgewisseldbij een oordeelkundig gebruik
kunnen de muildieren met hunne vracht de infanterie overal volgen. In
drassige terreinen leveren trekken en dragen beiden zeer groote moeilijk
heden opdoor hunne smalle hoeven en hun zwaren bouw zakken
de dieren te diep in den modder om voort te kunnen gaan. Bij een latere
proef wordt gemeldOok op de marschen door sawahterreinen hebben
de muildieren goed voldaan; wel is het vallen van een muildier eenige
malen voorgekomendoch de terreinen welke voor de proef dienden waren
bijzonder drassig. Zoo wordt vermeld, dat bij het opgeladen heen en
terugmarcheeren door een sawah van 550 pas breedtewaarbij de dieren
tot over de knieën in den modder zakten, driemaal een muildier is gaan
vallen of gaan liggen, hetgeen in het geheel een oponthoud gaf van
23 minuten; vóór het aanvaarden van den terugmarsch was op een weg
10 minuten gerust. Wanneer men zich voorstelt, welke moeilijkheden
zoodanige sawah voor eene infanterie-colonne oplevert en hoeveel de
marsch dier colonne zou worden vertraagd door het passeeren van zulk
een terrein over eene breedte van 1100 pas, dan is met grond te ver
wachten dat de artillerie geen reden tot oponthoud zou geweest zijn.
Bij een anderen marsch door sawah's waarin de muildieren tot over den
buik in den modder zakten, viel er geen enkel muildier. Het trekken
door de sawah's ging over het algemeen vrij goed.
Bij bergmarschen hebben de muildieren en tuigen heiden uitmuntend
voldaan; wel is enkele malen een muildier gevallen, doch dit kwam
voor bij gelegenheid dat men bergpaden met 25° helling volgde, die,
gevormd door afstroomend regenwater, in de hoogste mate glibberig waren.
Een opgeladen bergbatterij volgt de infanterie onvoorwaardelijk op iede-
ren marsch in bergterrein.
