163
niseerde tegen weerlooze stammen, om het geroofde vee door de
zorgen van dien Lasri te doen van de hand zetten, zoodat de in
landers, reeds op de hand der Franschen, uitriepen: „Daar deBeij
der Franschen ons slechter behandelt dan Ahmed, is het zaak den
laatsten weder toe te vallen".(1)
Sedert ik las, dat Lodewijk Philips, zijn troon op hechte grond
slagen willende vestigen, door de aandacht van het volk waarover
hij regeerde elders dan in Frankrijk bezig te houden, zonder daarom
in een Europeeschen oorlog gewikkeld te worden, en tevens zijne
zonen lauweren willende doen plukken, begreep dat een en ander
niet beter kon geschieden dan door het voortdringen in Algérië.
Sedert ik kennis heb genomen van al de gevechten en expeditiën,
meestentijds onder bevel van meer dan één generaal, soms zelfs van
maarschalken, niet dikwijls onder kolonels, en hoogst zelden onder
(1) Mércier, bladz. 31. Maurice Wahl bladz. 125. Door den laatste wordt
o. m. nog het volgende medegedeeld. Iloe reeds op den dag van liet nemen van
Algiers door de officieren een betreurenswaardig voorbeeld van wanordelijkheid werd
gegeven. Hoe in November 1830, de kolonel Rullière te Blidah een aanval van Ka-
bylen op die plaats, trachtte te wreken door een afschuwelijk (affreux) bloedbad onder
de ongelukkige inwoners der stad aan te richtenen hoe daardoor en door andere
handelingen van dien aard, de inboorlingen, die de Franschen over 't algemeen vol
strekt niet ongenegen waren, verbitterd werden. Hoe de generaal Boijer te Oran, (in
het leger bekend onder den naam van Pierre-le-Cruel), de Fransche heerschappij ge
haat maakte door verfoeielijke wreedheden. Hoe de hertog van Rovigo (Savary, de
Minister van politie van Napoleon I, bekend door den gerechtelijken moord van den
hertog van Enghien) te werk ging met de blinde brutaliteit van 't eerste Keizerrijk,
en niettegenstaande de tastbare armoede der inwoners van Algierszware contribu
tion deed betalen, en eigendommen en kerkhoven vernielde om wegen te maken.
Hoe die gewezen trawant van Napoleon I, een roof, gepleegd op niet eens vertrouw
bare zendelingen van een hoofd uit de Saharastraftedoor plotseling met eene co
lonne den geheel onscliuldigen en onderworpen stam der Oufia op het lijf te vallen
om allen, vrouwen, mannen en kinderen, met uitzondering van het stamhoofd, te
laten vermoorden?
Hoe die Savary, daarop het gespaarde hoofd voor een krijgsraad liet te recht
staan, en niettegenstaande het volkomen bewijs zijner onschuld werd geleverd, liet ver-
oordeelenomdat vrijspraak de schuld van hemopperbevelhebberzou hebben aan
het licht gebracht, en hoe de man werd geëxecuteerd niettegenstaande de verontwaar
diging van 't geheele leger over dien gerechtelijken moord. Hoe diezelfde Savary
twee Caidsmet een vrijgeleide te Algiers gekomen, liet afmaken. Hoe.... en
incn wil ons leger het Fransche leger in Algérië als voorbeeld geven
