164
mindere officieren, die noodig waren om de telkens weder uitbar
stende opstanden te bedwingen.
Sedert...Maar genoeg. Mij hindert het,
dat men onze officieren wil overhalen om te doen, 't geen daar, an-
derhalven dag stoomens van Frankrijk, zulke schoone resultaten heeft
gegeven, dat men nu nog moet wijzen op hetgeen de toekomst zal
opleveren, wanneer men de voordeelen die Frankrijk van Algérië
geniet, eens goed in het licht wil stellen, zonder daardoor te kun
nen wegcijferen, dat het budget van het veroverde land nog altijd
een tekort aanwijst, al neemt Frankrijk 't leger, de marine en de
maritieme inrichtingen geheel voor zijne rekening (2).
Waarom onze officieren niet liever op het hart gedrukt, dat zij,
zonder daarom over het hoofd te zien wat elders gebeurd, vooral
uit onze Indische krijgsgeschiedenis hunne lessen moeten putten.
Men kan zeggen, en met recht zeggen: Frankrijk, het machtige
Frankrijk, heeft legers van 120 tot 60000 man noodig gehad, om een
nog geen 100 geogr. mijlen verwijderd land met eene inheemsche
bevolking van 2.500.000 zielen, en eene oppervlakte van 13.000
geographische mijlen, waarvan volgens Maurice WsChl (bladz. 2) 5600
onder Frankrijk, zóó te onderwerpen, dat er nog telken jare een
tekort van 2.850.000 gulden ontstaat. - Wij daarentegen
hebben het verre Nederlandsch-Indië met eene bevolking van 25
millioen zielen, en eene oppervlakte van 28000 geographische mij
len, vooral door het uitoefenen van geduld, weten te veroveren met
legers, nooit grooter dan 30.000 man. Thans wordt die taak echter
te zwaar en wanneer Frankrijk daar zoo veel noodig heeft, is
dit een bewijs dat men ons hier meer moet geven. Maar nooit
moet men ons wijzen op de wijze van oorlogvoeren in Algiers,
als voor ons een voorbeeld tot navolging.
De proef te Atjeh genomen heeft reeds rampen genoeg veroorzaakt
Men kan trachten een vijandelijk volk onschadelijk te maken door
(2) L'occupation de Tunis ne nous offrira jamais les compensations Si modertes
te eependant (ik cursiveer) de celle d'Alger. zoo leest men in een artikel over liet
budget van 1885, in de Nouvelle Kevue van 15 November 11. De schrijver beschouwt
de in bezitname van Tunis, als het treurigste geschenk dat de neutraliteit van Bis
marck aan Frankrijk heeft kunnen geven.
