470
leger, nergens eene ware onderwerping bestaat, en dat de Franschen
nog altijd op een vulkaan dansen.
Wanneer de „événement politique" b. v. b. de voorbereidende
maatregelen voor het aanleggen van een spoorweg door de werkelijke
Sahara naar Soedan verder voortdringen naar het zuiden noodig maakt,
zal ik ook spreken van nieuwe expeditiën.
Maar niet wanneer er sprake is van verzet in 't gebied, dat de
Franschen meenen werkelijk te hebben onderworpen en waartoe
behoort de Algerijnsche Sahara, de vroegere terre de commandement;
het gebied waarin zich de Noordelijke oasen bevinden, wier bewoners
voor een groot deel in het droge jaargetijde met hunne kudden
naar de Teil verhuizen, en dat zich ouder den meridiaan van Bone
te rekenen van de kust tot ongeveer 40, en onder die van Algiers en
Oran tot ongeveer 50 G. M. naar het zuiden uitstrekt. Wanneer dat
plaats heeft., heb ik het volle recht te spreken van opst.auden,
en daar het aantal opstanden talrijk is geweest, zelfs van nieuwe
opstanden.
Dat het X. aan tegenwerpingen niet ontbreekt, blijkt uit hetgeen
hij aanvoert omtrent de opstanden die ook wij jaar op jaar moeten
dempen, en de expeditiën die wij mede jaar op jaar moeten onder
nemen. Zeker, ook wij moeten dat nu en dan doen, maar niet jaar
op jaar. Reeds in een vorig opstel werd er op gewezen, dat na den
oorlog van 1825 1830 op het groote en sterk bevolkte Java een
bijna ongestoorde rust heeft geheerscht. En wat de buitenbezittingen
betreft, laat X. eens eene vergelijking maken tuschen het aantal en
de sterkte onzer expeditiën daar, en het aantal en de sterkte der
expeditiën der Franschen in Algiers, daarbij niet vergetende in
aanmerking te nemen, dat wij buiten Java niet te doen hebben met
een aaneengesloten geheel, maar met door de zee gescheidene eilanden,
bewoond door volken met verschillende zeden, gewoonten en belangen,
en tevens lettende op het zielental dat wij moeten beheerschen en
dat wat de Franschen in Algérië meenen te hebben ten ondergebracht,
zoomede op de troepenmacht die ons hier ter dienste staat, en die
waarover de Franschen in Algérië kan beschikken, en binnen
2 X 24 uren uit Frankrijk versterken. Heeft hij dat verricht dan
zal hij, meen ik, betreuren, dat hij hetgeen de Franschen in Algérië
