814
„Een invloed van meer beteekenis wordt uitgeoefend door de omstan
digheid, dat de indrukken van het gezicht minder snel dan die van het
„gehoor aan de hersenen worden meegedeeld, waarvan het gevolg
„zou zijn, dat de afstanden steeds te kort zouden worden gemeten.
„Uit proeven gebleken zijnde, dat deze miswijzing, die uit den
„aard van de zaak bij een geoefeud waarnemer standvastig is, gemid-
,-deld 50 M. bedraagt, is zij op het instrument zelf hersteld, door
„de schaalverdeeling zoodanig aan te brengen, dat de aanwijzer bij
„den aanvang der meting niet rust op het beginpunt, maar op het
„punt, overeenkomende met den afstand van 80 pas".
Wij hebben hier te doen met een invloed van de zijde van den
waarnemer. We zijn van oordeel dat de door bovengenoemde oor
zaak ontstane misschatting bij verschillende personen zeer uiteen
loopend zal zijn.
Het is niet onbelangrijk na te gaan op welke wijze men de snel
heden vergeleek, waarmede licht en geluid tot ons bewustzijn komen;
de aangehaalde proeven zullen dan tevens doen zien hoe verschillend
zulks is bij onderscheidene personen en hoever het getal 80 van de
waarheid is.
Veronderstel een cilinder, die tien malen per seconde om zijn as
draait. De ronde oppervlakte van den cilinder is met papier beplakt
en de omtrek tot in duizendste deelen nauwkeurig verdeeld.
Boven den cilinder bevinden zich twee staven die magnetisch ge
maakt kunnen worden door electrisehe stroomeu, die zij van afzonderlijke
batterijen ontvangen.
Worden de staven magnetisch, dan trekken zij respectievelijk tot
zich een der armen van twee tweearmige hefboompjes, waarvan nu
de andere armen, die van stiften voorzien zijn, op den cilinder komen
te rusten en daar hunne aanteekeningeu maken.
Er is een seingever en een waarnemer. De eerste heeft te be
schikken over het middel tot aanteekening van het tijdstip, waarop
het sein gegeven wordt, de laatste over dat waarop het sein door
hem wordt waargenomen.
Veronderstel nu den seingever gereed om het sein te geven, en
den waarnemer met de hand aan den sleutel van het morse-toestel, om
den stroom te sluiten als hij het sein waarneemt.
