905
één en denzelfden dag verschilt en reeds daarom bij het vuur in
gesloten orde, zonder toedoen van de schuttersde schoten noodza
kelijkerwijs moeten spreiden.
Een met het Nederlandsch geweer bewapend schutter kanom
het ditmaal eens met een voorbeeld op te helderener volmaakt on
schuldig aan zijn, als bij het schijfschieten op den afstand van 700
M. de eerste kogel over de schijf heen gaat en de tweede vóór de
schijf in den grond slaat.
Immers dewijl de bestreken ruimte op elfen terrein achter het in-
fanteriefront van 1 7 M. hoogte, op den gezegden afstand van 700
M.slechts 37 M. bedraagt en een kogel op dienzelfden afstand 2,3
seconden tijds noodig heeft, om tot aan het doel te komen, is er
slechts een verschil in gemiddelde snelheid per seconde van iets meer
dan 37: 2,3, bij voorbeeld 40 2,3 noodig, om het zoo even door
mij ondersteld geval verwezenlijkt te zien. (1)
Eene tweede oorzaak, dat de schoten moeten spreiden, ligt, zooals
ik reeds hiervoren aanstipte, in het aanwezen van „trillingshoeken." (2)
De hevige gasontwikkeling bij het afgaan van het schot doet den
loop nu eens meer, dan weder minder trillen.
Behalve dit, kunnen bij wapens van éénzelfde stelselatmosferische
invloedenzoomede geringe afwijkingen in constructie van de ver
schillende onderdeelen van het geweer b. v. de sluiting van lade
en banden, oorzaak zijn, dat er eene standverandering van de aslijn
bij het schot plaats heeft.
De mate dier trillingen of beter gezegd, de grootte der bedoelde
trillingshoeken, dat zijn: de verschillen tusschen uitvaartshoeken en
elevatiehoekennu zijn zeer wel te meten.
De standveranderingen van de aslijn kunnen van zelf in vertikale
(opslaan en neerslaan van het geweer) en in horizontale richting plaats
grijpen.
Ten opzichte nu der vertikale standveranderingen zij meegedeeld,
1885, Dl. II. 59
(1) Het is noodzakelijk, hierbij niet uit het oog te verliezen, dat de eindsnelheid
zooveel minder bedraagt dan de aanvankelijke snelheid en dat dus ook de verschillen
gestadig afnemen.
(2) Zie blz. 35 en 36 van V.
