1110
wij in een der nummers van de Revue militairede l'étr anger
vonden; eene omschrijving, die ons voorkomt, vrij goed te zijn.
„La disciplinezoo heet het daar, „n'est que l'abdication
volontaire et consciente de la volonté individuelle.
Men moet dus in zijne eischen omtrent de krijgstucht niet zóó
ver willen gaan. dat soldaten automatisch verrichten, niets meer, maar
ook niets minder, dan hetgeen hun bevolen werd.
Een soldaat, die half slapend „Voorwaarts Marsch" hoort comman-
deeren en, op de baleh-baleh liggende, de beweging met het linker
been tracht te doen, om dat been 63 c. M. vooruit te zetten, kan
ons in geen krijgstuchteljjke verrukking brengen.
Wanneer diezelfde man, aan den kant eener rivier gekomen, te
vergeefs naar het commando: „Rechtsomkeert—Marsch" van zijnen
instructeur zoude luisteren, zou hij zich voorzeker krijgstuchtelijk
verplicht achten, regelrecht het water in te loopen.
Zulk eene krijgstucht is ons echter wel wat heel machtig en het
is die soort van discipline, welke ook in de zooeven aangehaalde
Fransche omschrijving veroordeeld wordt.
Krijgstucht is geen marionettenspelintegendeel behoort van haar
eene kracht uit te gaan, geschikt om militaire karakters te vormen.
De wijze van omgang van den meerdere met den mindere is ten dien
opzichte een veel beteekenende factor.
Hoe die omgang moet. zijn tusschen comnnindeerende officierenen
subalterne, zegt een Fransch schrijver op de na volgende eigenaardige
manier: „Le chef ne doit pas tenir les officiers en lisière, il doit
„les former, les endoctriner de telle fagon, qu'il puisse se contenter
d7ordonner le nécessaire, laissaut a Finitiative de ses subordonnés
„le soin, de faire le resteassuré d'avance que si l'on n'exécute pas
„littéralement ses ordres, on agit a tout le moius d'après ses inten
sions. Ceci suppose, de nouveau, des relations plus étroites entre
„les officiers d'un haut grade et leurs subordonnés, car ce n'est que
„par un commerce intime, qu'oti peut faire connaitre ses idees, sa
„manière de voir et les inculquer aux autres. On voit quelques colonels
„et généraux s'abstemr de tout contact avec leurs officiers eet isolement
est souvent prèmêdité et prend son origine dans un sentiment d'in-
quietude peu fondéils craignent que le contact n affaiblisse le
