1149
Graan wij na onder welke omstandigheden deze werving op Madoera
werd aangevangen, dan mag gerust worden erkend, dat die te Bang-
kalan een goed resultaat heeft geleverd en dat dus de Madoerees
opgewektheid genoeg heeft voor onzen militairen dienst
De moeielijke omstandigheden, waaronder die werving werd begon
nen, liggen voor de hand. Sedert de intrekking der militaire gar
nizoenen op Madoera was de militaire werving verloopen, zelfs on
bekend geworden, daar de kleine man niet wist, of een Madoerees
nog voor het leger werd geaccepteerd.
Nieuwe maatregelen, nieuwe verordeningen schieten gewoonlijk in
de Inlandsche maatschappij niet spoedig wortel; met wantrouwen
hoorde men die werverspraatjes aan, en er was weinig noodig, om
de zaak geheel te doen mislukken.
Zoo was het ook met de werving op Madoera in 1883, toen daar
enboven in de kampongs werd verteld, dat de burgerlijke ambtenaren
op Atjeh onze soldaten lieten fusilleeren door de Atjehers; geruch
ten, welke vooral door de Mohamedaansche priesters werden geëxploi
teerd, om de werving tegen te werken.
Ook in andere opzichten was de werving niet populair. De ba-
risan-officieren dachten, dat het een voorbereidende maatregel van het
Gouvernement was, om de korpsen barisan af te schaffende kapitein
instructeur te Bangkalan had veel moeite, om dat denkbeeld te be
strijden en daarentegen de barisan-officieren aan te sporen voor de
werving mee te werken.
De belangen der militaire werving kwamen ook in botsing met
de gewone opvatting van 's lands burgerlijke ambtenaren. De
plaatselijk civiele geneesheeren moesten niet alleen de zieke
wervers behandelen, maar ook de recruten gratis geneeskundig
keuren, met de kans van later nog met het betaalde handgeld
te worden belast, als het mocht blijken, dat hun oordeel niet goed
was geweest; onder die omstandigheden waren de kleinste lichaams
gebreken of zelfs eene onbeduidende ongesteldheid voldoende, om
de recruten te zien afwijzen, en zoo heeft zich daarbij zelfs het
curieus geval voorgedaan, dat een recruut werd afgewezen, omdat
hem twee voortanden ontbraken, bestemd om de patroon af te bijten.
Op medewerking van den ambtenaar van het binuenlandsch be-
