699
„goede mémoires en in authentieke verzamelingen van bl ieven juist eene
„menigte particuliere brieven en vertrouwelijke mededeeliugen ge
schonken, en daarmede een degelijk materiaal, dat, met de noodige
„critiek behandeld, voor den geschiedschrijver van ongemeeno waarde
„kan zijn
„Want wat verschijnt toch eigenlijk in dit of dat „blauwe of gele
„of groene boek", wat toch in 't algemeen in de officieele staatsstukken?
„Alleen dat, wat men er in wil zetten. Eu hoe komt 't er in Zoo-
„als men wil, dat men't zal beschouwen. Openbare akten, protocollen,
„oorkonden, staatsstukken en dépêches zijn goed om een geraamte
„van de geschiedenis te maken, maar 't wordt eerst een lichaam
„van vleesch en bloed, dat kleur en leven en beweging en uitdruk
king heeft, door 't trouw gebruik van correspondentiën en
dagboeken".
Eene niet onbelangrijke bijdrage tot staving der juistheid van
hetgeen omtrent de waarde van officieele bouwstoffen bij het schrijven
van geschiedenis, in de Gartenlaube wordt gezegd, wordt door U geleverd,
daar waar gij mij opmerkt, „dat de generaal Pel zijn programma
„ontwikkelde den 30 April 1875, en dat dus mijne opmerking, dat
„de toenmalige majoor Van Zijll de Jong een dergelijk plan reeds
„in hoofdtrekken had aangegeven in „Het Vaderland" van 19
„October 1875 dus bijna een halfjaar later onjuist is. Immers
„zoo zegt gij „het schrijven van Pel kan wel invloed hebben
„uitgeoefend op dat van Van Zijll de Jong, maar het omgekeerde is
„vierkant onmogelijk.
Toen ik dat las en de dagteekeniugen vergeleek, was ik gaarne
wil ik het erkennen volkomen geneigd om U gelijk te geven, en
in dien zin waren reeds eenige regels door mij op het papier gebracht,
toen het toeval mij betreffende die zaak in gesprek bracht met den
schrijver van het straks bedoelde dagbladartikel van October 1875,
destijds Majoor, thans Kolonel, Chef van het wapen der Artillerie van
het Indisch Legerzoodat ik hierdoor op de hoogte geraakte
van de werkelijke toedracht.
Deze is, dat de majoor Van Zijll de Jong het plan, in straks gemeld
