703
niet goed meer herinneren. Ik won dus nadere informatiën in te
Kotta Radja zelve. En uit het antwoord bleek, dat de comman-
dements order van den 22 Mei, in strijd met de bedoeling van 't
Legerbestuur en zonder zijn voorkennis, was uitgevaardigd; dat de
Gouverneur in den aanvang van Augustus verzocht, om ter wering
van kwaadgezinden, ook op aanvraag van controleurs, patrouilles
beschikbaar te willen stellen en dat daarop, in volkomene overeen
stemming met dien Gouverneur, een voorschrift werd gegeven, dat
bijna volkomen overeenkomt met de patrouille order van Borneo's
Westkust, zoo volkomen zelfs, dat toen het Legerbestuur er mede
bekend raakte, eene wijziging werd noodig geoordeeld, omdat de ver
antwoordelijkheid die op de schouders van de civiele ambtenaren
werd geladente groot was, waarna de gewijzigde order door het
Legerbestuur werd gearresteerd, Gij ziet, dat een Minister de waar
heid kan zeggen, en toch niet de geheele waarheid, waarschijnlijk
omdat hij met de laatste evenmin is bekend geweest als gij, die
reeds op den 1 Juni 1881, acht dagen na het uitvaardigen der
commandementsorder, Atjeh verliet, en dus niet hebt kunnen weten,
wat na dien tijd omtrent die order is verhandeld. En tevens ziet
gij, dat ik niet zoo onjuist 'was ingelicht als door U werd vermoed,
maar minstens evenveel van de zaak wist als gij. Heeft nu de
commandementsorder hierboven besproken, werkelijk zoo nadeelig
gewerkt, als wordt gezegd? Ter beantwoording dier vraag, begin ik
onder Uwe aandacht te brengen, dat de gouverneur P. v. d. H.
en de kolonel Haus hunne betrekkingen overnamen op den 6n April
tevoren, en dat er derhalve 45 dagen waren verloopen, vóór die
order in werking kwam. In die 45 dagen was veel gepatrouilleerd,
veel meer gepatrouilleerd dan onder den generaal Yan der Heijden,
zelfs zooveel gepatrouilleerd, dat den 25° April van Atjeh kon wor
gden geschreven, dat niettegenstaande van vermindering van patrouille-
diensten werd gesproken, die diensten drukker dan ooit werden
gedaan, en cavalerie afdeelingen geheel Atjeh doorreden. (1) Maar met
hetzelfde succes als vroeger, n. 1. geen; terwijl men 15 dagen later
liet volgen
„IJvert de Gouverneur tegen het patrouilleeren der troepen, de
(1) Zooals na de uitvaardiging der commandementsorder kon blijven geschieden.
