4
kan wellicht dit opstel leiden.
Hoewel toch bij de samenstelling daarvan een bepaald gewest
als voorbeeld is gekozen, zijn de voorgestelde maatregelen van al-
gemeenen aard en kunnen, naar omstandigheden gewijzigd, ook elders
worden toegepast.
Ik laat daartoe hier den inhoud der memorie volgen, voor zoo-
vei' zij betrekking heeft op de verdediging van het gouvernement
Celebes tegen een Inlandschen vijand.
Yan oudsher staat de bevolking van Zuid-Celebes als krijgs
haftig bekend, en toen in het midden der 17e eeuw de Republiek der
Yereenigde Nederlanden en Portugal elkander het oppergezag in den
archipel betwistten, is ook Makassar meermalen de schouwplaats ge
weest, van het oorlogsgeweld, waaraan ook de inheemsche bevolking
dikwijls een werkzaam deel nam.
Hoewel nu, sedert het sluiten van het Bongaische tractaat in 1667
en de daarop gevolgde, geheele vernietiging van het oude Makassaar-
sche rijk in 1668 en 1669, deze plaats nimmer meer het tooneel
van den oorlog is geweest, heeft het toch in latere tijden niet ont
broken aan kritieke momenten, waarbij alleen door tijdig en krachtig
optreden van onze zijde groote onheilen voorkomen zijn.
In 1823 werden eenige onzer posten in de Noorderdistricten door
Boni overrompeld en werden andere in de Zuiderdistricten bedreigd,
terwijl het in de vlakte van Maros tot een gevecht kwam, waardoor
de vijand voorloopig tot staan werd gebracht. Eerst in het volgen
de jaar werd echter dat rijk onder den Generaal Van Geen voldoen
de getuchtigd. Hoewel in 1838 eindelijk toegetreden tot het Bon-
gaisch contract, nam Boni in 1859 opnieuw een vijandige houding
aan, maar werd na een tweetal expeditiën tot leenroerigen staat
gemaakt en zoodanig in zijn macht geknot, dat vooreerst van dat rijk
niets of weinig te vreezen is.
Met andere rijken op Zuid-Celebes is dit echter niet het o-eval
Het is van algemeene bekendheid, dat o. a. het onafhankelijke rijk
Wadjoe over een vrij aanzienlijke krijgsmacht beschikt, die min of
meer georganiseerd en vrij goed bewapend is.
Hoewel nu een verstandige politiek er veel toe kan bijdragen, om
L
