in het ongunstigste geval, de massa van den vijand eenigen tijd op
houden en ons daardoor tijd gegeven worden, te Makassar de noodige
maatregelen te nemen.
De maatregelen, die door de posteommandanten moeten geno
men worden, zoo zij bijtijds van het naderend gevaar onderricht
zijn, zullen hier niet besproken worden, omdat zij in vergelijk van
hetgeen te Makassar moet geschieden, van weinig beteeken is zijn.
Ik zal thans overgaan tot het bespreken van wat te Makassar
moet geschieden in het eerste onderstelde geval, namelijk:
A. Dat de vijand in groeten getale en min af meer georganiseerd op Ma
kassar aanruktnadat de buitenposten hem in handen zijn gevallen.
Uit het straks gezegde blijkt, dat ik in dit geval van de onder
stelling uitga, te doen te hebben met een vijand van buiten de
Gouvernements landen. Daarbij wordt aangenomen, dat bij de be
volking van die Gouvernements landen vooralsnog geen neiging be-
staat, in massa tot vijandelijkheden over te gaan, maar dat zij, ten
minste in den aanvang, onze belangen dient, door het bijtijds me-
dedeelen van berichten omtrent den vijand. Die bevolking zal zich
dan aanvankelijk rustig houden en bedacht zijn op de verdediging
van huis en erf, met uitzondering van enkelen, die of als spionnen
langzamerhand beide partijen zullen dienen, óf. door den nood ge
dwongen, met den vijand gemeene zaak zullen maken. Hun getal
zal grooter worden, naarmate de vijand meer succes heeft. Is het
hem gelukt, onze buitenposten af te loopen, dan kan men er zeker
van zijn, dat hij aanmerkelijk in getalsterkte en vechtlust zal winnen.
Maar ook zelfs in dat geval is er weinig kans, dat hij op eene
plaats, zoo groot als Makassar, een eenigszins geregelden, algemeenen
aanval zal doen, ook al nemen wij eenige organisatie bij zijne benden
aan. Zulk een geval heeft zich in de latere eeuwen in de Indische
krijgsgeschiedenis nimmer voorgedaan.
Zelfs onze Atjehsche vijand heeft nimmer een algemeenen aanval
op een onzer meer uitgebreide vestigingen gedaan, hoewel in het
jaar 1878 volgens mijne meening een algemeene aanval op Olehleh
zeer zeker in de bedoeling des vijands lag. Het is zelfs niet onmo
gelijk, dat het er toen van zou gekomen zijn, als niet ter rechter tijd
6
o c o o
