194
rungen der Geschosse, welche den einen Factor vermehren, vermin-
dern den andern, wahrend andere Momente gleichsinnig auf beide
wirlcen. Zu den letzteren Momenten gehort die Geschwindigkeit.
De voordeelen, zoowel uit een tactisch als een humaan militair
heelkundig oogpunt verkregen, stemden tot matiging.
De uitwerking van het projectiel Lorenz was toch van dien aard,
dat wij gaarne Richter toegeven„gam human i<st aiwh die Wir-
hung s&tchp- Geschosse immer noch nicht".
De studie van de uitwerking der moderne geweerprojectielen heef'r
nog een ander voordeel opgeleverd. Wij hebben door proefneming
de ervaring van andere militaire heelkundigen bevestigd gevonden,
dat deze projectielen op alle afstandendie binnen hun bereik liggen,
in staat zijn de gewonden buiten gevecht te stelten.
Daar dit zoo is, moeten wij er bij de regeeringen op blijven aan
dringen, dat alle factoren worden buitengesloten, die de uitgebreidheid
der verwondingen doen toenemen en zoodoende in plaats eener tijde
lijke ongeschiktheid te veroorzaken, het gevaar voor het leven der
gekwetsten geheel overbodig vermeerderen. Dit gevaar nu voor het
leven neemt toe, indien de levende kracht, die het projectiel aan
het getroffen voorwerp meedeelt, niet slechts toereikende is het te
doorboren, doch tegelijkertijd uiteen te doen springen, of met andere
woorden eene uitwerking op het menschelijk lichaam teweeg te brengen,
die het gebruikmaken van ontplofbare kogels voor den geest roept.
Maar er is meer. De leer der verwondingen, door de moderne ge
weerprojectielen teweeggebracht, onderscheidt zich vooral van die
welke in een vroeger thans gesloten tijdvak heerschende was, dat de
theorie van Legouest en andere der oudere krijgschirurgen, volgens
welke de wonden des te zuiverder waren, naarmate zij op geringeren af
stand en met grootere snelheid worden teweeggebracht, is verlaten. Ter
wijl men toch vroeger drie groepen onderscheidde, als verwondingen
met intensief werkende levende kracht, met levende kracht en met
ophoudende kracht teweeggebracht, is men bij de moderne geweer-
projectielen genoodzaakt nog eene vierde groep toe te voegen, nl.
van buitengewoon intensief levende kracht, en deze groep aan de drie
andere te doen voorafgaan.
In de eerste zone, die voor den zachtlooden kogel en bij het treffen
