195
vau beenderen tot op 400 M. reikt, hebben de verwondingen een
bepaald karakter. Zij geven het geschetste beeld terug van eene
verwonding, door ontplofbare kogels teweeggebracht. De tweede
zone, die vroeger de eerste was, reikt tot op 1000 meter en bevat
de zuiver geschoten wondende derde, de vroegere tweede, reikt
tot op 1500 meter, terwijl eindelijk de vierde zone, die reikt tot
op het geheel stilstaan resp. uitsterven van het projectiel, onreine
wonden en kneuzingen oplevert. Bij den hardlooden kogel reikt de
eerste zone tot 250, de tweede tot 1200, de derde tot 2000 en de
vierde tot 2500 meter.
Het eigenaardige beeld van de verwondingen der eerste groep is
gelegen in de verhouding van de ingangs- tot de uitgangsopening.
De ingangsopening is klein, terwijl aan de uitgangsopening de uit
gebreidste verwoestingen zijn waar te nemen en zij de ingangsopening
10 a 20 maal in uitgebreidheid overtreft. Het wondkanaal vertoont
vérstrekkende vernietiging van zachte en harde deelen. De beenderen
zijn van hun merg beroofd, en de beensplinters in de richting van
de uitgangsopening in de weefsels doorgedrongen.
Het eigenaardige der verwondingen in de eerste zone heeft er toe
geleid, die tegenover de verwondingen in de drie andere zonen te
stellen, en haar in één groep te vereenigen. Wij hebben zoo
doende op het voetspoor van Kocher en anderen geleerd, een
scherp onderscheid te maken tusschen Nahschüsse en Fernschüsse.
Tot de Nahschüsse worden gerekend, die eene snelheid van meer
dan 250 M. in de seconde hebben, terwijl zij bij geringere snelheid
tot de Fernschüsse gebracht worden.
Bij de Nahschüsse blijft ons wel niet anders over dan primair te
amputeeren, of wordt, om Kocher's kernachtige uitdrukking te bezigen,
den operateur als 't ware het mes in de hand gegeven, terwijl bij de
Pernschüsse de conserveerende behandeling, dank zij de toepassing van
het Listerisme, in de militaire heelkunde, op den voorgrond zal tre
den. Het vuren op groote afstanden, waarin alle legers thans ge
oefend worden, zal dus niet slechts uit een zuiver krijgskundig, doch
ook uit een humaan militair geneeskundig oogpunt in de naaste toe
komst voordeelen kunnen opleveren. Een enkel voorbeeld zal dit
duidelijk maken. Wij weten, dat de Turken, in den laatsten oorlog
