577
thans alleen in het leger worden gehouden, om het te kort niet al te
ongeëvenredigd te doen toenemen.
De ramp is inderdaad groot, is onoverzienbaar! Wij mogen niet
langer met fatalistische kalmte toezien, er moet gehandeld worden. De
ziekte moet met alle kracht bestreden worden, geen geldelijke offers
kunnen te groot zijn, want met ons leger valt alles.
Wat moet er gedaan worden? De ziekte genezen kunnen wij, ge-
neesheeren, niet. Maar waar wij de ziekte voor het oogenblik
niet kunnen genezen, behoort zij zoo mogelijk binnen de engste
grenzen te worden teruggebracht, behooren preventieve maatregelen te
worden genomen. Dat dit tot nog toe door den geneeskundigen dienst
niet is geschied, mag bevreemding wekken, want al verkeert de we
tenschap nog in veel opzichten in het onzekere omtrent de ziekte,
er zijn naar ons inzien en wij zullen hieronder trachten dit aan te
toonen er zijn voldoende gegevens, om betrekkelijk het wezen der
ziekte een zeer aanneembare hypothese te ontwerpen en in verband
daarmede middelen te beramen, om haar voortgang te stuiten.
In de vorige decenniën schreven de meeste geneeskundigen het
ontstaan der beri-beritoe aan den invloed van koude en vooral van voch
tige nachtlucht. Deze opvatting wordt nu nog door velen gedeeld.
Yolgens haar zou de beri-beri onder de rheumatische ziekten ge
rangschikt moeten worden. Yoor deze opvatting pleit de omstandig
heid, dat hartkwalen, benevens spier- en zenuwverlammingen, de, zoo
als bekend, meest kenmerkende symptomen der beri-beri eveneens
veelvuldig voorkomen bij rheumatische aandoeningen. Het moest
verder de aandacht trekken dat de ziekte destijds ten minste de
Europeesche militairen ontzag en dat zij hevig in de kazernes der
Inlandsche militairen heerschte, terwijl er onder de civiele bevolking
veelal geen beri-beri voorkwam. Met het oog op deze feiten redeneer
de men ongeveer in dezen geest: „Aangezien de Javaansche soldaat,
„wat zijne voeding, zijn logies, zijne kleeding betreft, ontegenzeglijk
„in beteren toestand verkeert dan de gewone koeli en niettemin de
„eerste door beri-beri wordt aangetast en de laatste niet, zoo moet de
„oorzaak der ziekte in een bijzondere dienstverrichting van den militair
„gezocht worden." Deze bijzondere dienstverrichting kan alleen zijn
