244
gen toestand aan te gevenenkele gunstige uitzonderingen daarge
laten, is die eer slechter dan betermen oordeele
Een compagnie, compleet volgens formatie, gaat schijfschieten;
15 a 20 °/0 van de sterkte wordt in het hospitaal verpleegd, 20 °/0
is in garnizoensdienst. (1) Yoorts schieten niet mede de scherp
schutters, sommige geëmployeerdende krijgsraad-arrestantende
met provoost of cachot gestraften, de verlofgangers, de kwartierzieken
en de corvéeërs, welke laatste rubriek vooral zeer rekbaar is; het
is zeker niet overdrevenwanneer men stelt, dat voor al die ver
richtingen beschikt wordt over 20 °/0 der sterkte.
Men ziet dus dat weinig minder dan 55 a 60 °/0 van de sterkte
der compagnie door dienst verhinderd is, de schietoefening bij te wonen
wanneer men althans met het zeer oneigenlijke spraakgebruik van
dienst-wil spreken (met den eigenlijken dienst toch, d. z. de
oefeningen, hebben al die verrichtingen niets te maken), en dat in het
geheel de compagnie slechts met 40 a 45 °/0 harer sterkte uitrukt.
De hier geschetste toestand is volstrekt niet overdreven voorgesteld
zéér dikwijls is die nog ongunstiger en bij oefeningen van minder
belang is de compagniescommandant dikwijls al zeer dankbaar als
hij van tot '/3 zijner compagnie onder de wapens kan brengen
consequent redeneerende, valt hier de gevolgtrekking uit af te leiden,
dat de soldaat het grootste gedeelte van zijn diensttijd wordt onttrokken
aan de oefeningen, die dan toch de hoofdzaak behooren te zijn
voorwaar een bedenkelijke toestand.
Nu is het wel meestal gebruikelijk, om de compagnieën, welke
moeten schijfschieten, zoo sterk mogelijk te laten uitrukkendoch dit
geschiedt dan feitelijk ten koste van andere compagnieën, die de naar
het schijnt onmisbare corvéeërs moeten leverenwel komt dit ten
(1) Dit is geen ongunstige verhouding; wanneer de manschappen drie wachtvrije
nachten hebben, hetgeen in veel garnizoenen reeds niet ongunstig is, dan is 25 °/0
der presente sterkte in garnizoensdienst; bij twee wachtvrije nachten, hetgeen soms
gebeurt, stijgt dit tot 83 °/0.
Met het kader gaat het evenzoo, soms erger; behalve wachtdienst doet dit nog aan
plantondiensten in soorten, als daar zijn, planton cantine, leestafel, passar, vrouwen-
loods, keuken, put, hal, pagar, hospitaal enz. enz. Ook dienstdoen als stokkeknecht,
transportdiensten, schrijven bij den afdeelingscommandant en andere onttrekken onder
officieren en korporaals niet weinig aan de oefeningen.
