388
in de periode, waarin het voor een leek geraden is nog niet mee
te praten, wordt m. i. zoo te hooi en te gras bij de contracten
voor kleine menage-benoodigdheden (niet, zooals schrijver meent,
z. g. kleine vivres) gehaald, dat men een oogenblik denken zou
aan eene aanbesteding voor de levering van beri-beri bij contract.
Schrijver kan, dunkt mij, geenszins bedoelen dat het meer of minder
zuinig besteden (volgens zijne opvatting) eener som van hoogstens
f 0.10 per man en per dag voor Europeanen en f 0.08 a f 0.07
voor Inlanders, in verhouding tot de hoofdvoeding: rijst, brood,
vleesch en kleine vivres, van zoodanigen schadelijken invloed op den
gezondheidstoestand kan zijn, dat ons uit de contracten bovenbedoeld
een beri-beri lijder compleet, op een staf geleund, te gemoet sukkelt.
De vergelijking van de zuinige huisvrouw moge door dames alles
zins juist gevonden wordenmaar ik kan mij, ook zonder levering
bij contract, moeielijk een compagniescommandant voorstellen, die
met een exemplaar van „Kokkie Bitja" of van „Aaltje de zuinige
„keukenmeid" onder den arm passarwaarts gaat, om zijn menage
meester te leeren, hoe eene zuinige huisvrouw handelt. Yan de
fluctuatiën der marktprijzen kan een compagniescommandant niet of
al zeer weinig profiteeren, omdat de artikelen, die daaraan het meest
onderhevig zijn, toevallig ook het spoedigst bederven; heden is de
visch goedkoop, maar de compagniescommandant zal niet voor drie
dagen visch inkoopeu, hoewel hij weet dat overmorgen een feestdag
is en ze op den passar tegen driemaal den besteden prijs niet te
krijgen is, en zoo is het met zeer vele artikelen.
Dat leveranciers verdienen bij een contract, wie zal dat tegen
spreken? Niemand, en vooral geen Chinees, zal iets voor niets
doen, waar sprake is van werken, maar hunne verdiensten behoeven
niet ten nadeele van den soldaat te zijn.
Het groot aantal vervolgingen en disciplinaire straffen voor frau-
duleuse handelingen van menagemeesters valt niet weg te redeneeren
en schrijver zal zeker in bijna elk korpsarchief daarover een en ander
kunnen vinden, zoo althans afschriften-vonnis en processen-verbaal
van voorloopig onderzoek niet al te spoedig naar de snippermand
zijn verwezen. Herhaaldelijk had ik gelegenheid de handelingen van
verschillende menagemeesters te zien en te beoordeelen en zeer
