562
In al de in het eerste gedeelte van dit opstel vermelde buitenlandsche
expediliën is de wenschelijkheid daarvan gebleken, ook door ons is
zij in den Atjeh-oorlog ingezien; de zeer geldige redenen, daarvoor
telkens aangevoerd, vindt men bij elke gelegendheid vermeld; zij
zullen bier niet worden herhaald. De transporttrein bij expeditiën
behoort dus onder toezicht te staan van den chef van den staf bij
de expeditie, even als in gewone omstandigheden de chef van het
militair transportwezen behoort te staan onder de bevelen van den
chef van den generalen staf.
Het in de voorgaande bladzijden ontwikkelde plan houdt alleen
rekening met het gebruik van menschen als dragers.
Op de aanwezigheid van last- of trekdieren is niet gerekend, omdat
men deze dieren in den regel eerst in latere periodes van expeditiën
noodig heeft en er geen bezwaar bestaat die eerst aan te schaffen,
wanneer de behoefte daaraan te voorzien is. Dat het bij onze In
dische expeditiën geene aanbeveling verdient lastdieren in het alge
meen bij ageerende colonnes in te deelen, is in den Atjeh-oorlog aan
stonds ingezien. De zeer goede gronden, die men voor die handel
wijze aanvoerde, vindt men in Aflevering 10 op bladz. 326
ontwikkeld. Met karren met trekdieren en ander ingewikkeld trans-
portmateriëel is dit natuurlijk in nog hooger mate het geval. Men
zoude in vredestijd de diereu niet met voordeel kunnen aanwenden»
en om ze voortdurend ten koste van groote uitgaven in dienst te
houden, alleen voor het zeldzaam voorkomende geval dat men ze op
expeditiën zou kunnen gebruiken, ware niet gerechtvaardigd. Te
recht verkocht men te Atjeh in 1881 de pikolpaarden, waarvan men
Wanneer men leest, wat kapitein De Bruijn in de vorige aflevering1 van dit tijdschrift
over dit onderwerp mededeelt en rekening houdt met de ondervinding van den Atjeh-
oorlog, dan zal men gemakkelijk tot het resultaat komen dat de meeste der hier op
genoemde vrachten te zwaar zijn. Men stelle zich eene expeditie voor in Banjoe
maas, waarbij men de koelies bevracht met tweemansvrachten van honderd kilogram.
Wij moeten dan ook aannemen dat, hoewel de aanhef van bovenstaanden leiddraad
aan een gebruik van koelies bij expeditiën doet denken, de gegeven cijfers toch in
werkelijkheid meer gebaseerd zijn op vredes-toestanden, b. v. op een vervoer van
artilleriegoederen van het eene magazijn naar het andere. Om als leiddraad voor
het transport te velde te dienen, zouden zij stellig eerst met zorg moeten worden herzien.
