158
langen marsch en bij warm weder eene enkele maal voorkwam; in
dit laatste geval werd nimmer getracht, het muildier door bestraffing-
te doen opstaan, doch steeds werd de last afgenomen, hetgeen als
het eenige middel werd beschouwd. In alle heuvelterreinen was de
marschsnelheid gelijk aan die der Infanterie.
Belangrijke mededeelingen omtrent het muildier zullen verder wor
den aangetroffen in de Manual of Mountain ArtilleryPart III.
Britsche officieren waren algemeen van oordeel, dat Bergartillerie,
wil zij voldoen aan de eischen van beweeglijkheid in alle terreinen,
welke men haar moet stellen, steeds gedragen moet worden. Men
moet volgens hen van het trekken der vuurmonden geheel afzien,
want het is onmogelijk, de muildieren zoodanig af te richten, dat zij
afwisselend goed trekken en dragen. Laat men alleen dragen, dan
kan de trek-inrichting gemist worden.
Het muildier is verreweg het beste lastdier voor de Bergartillerie
in alle droge terreinen; het is gehard, heeft weinig behoeften en komt
vooral in bergterrein het beste vooruit. In modderige terreinen zijn
olifanten te verkiezen, omdat deze nog zonder veel bezwaar de rnoeie-
lijkheden van het terrein overwinnen, waar de muildieren in den mod
der blijven steken; bovendien kunnen zij vrij diepe rivieren doorwaden,
hetgeen in lage vlakten van groot belang is. Kameelen worden slechts
aangewend in landen, waar het muildier van gebrek zoude omkomen.
Op stal in Vóór-Indië werden aan de muildieren klompen zout
voorgelegd, waaraan zij met gretigheid likten; dit moet zeer gunstig
voor de gezondheid zijn. Beslaan van muildieren kwam bijna niet
voor, ofschoon sommige hoeven na langdurige marschen over een
steenachtigen bodem sterk waren afgesleten; ziekten of gebreken der
hoeven behoorden echter tot de groote zeldzaamheden. Oude muil
dieren verliezen hunne geschiktheid voor het dragen van Artillerie-
materieel, doordat zij sterk in de lenden inzakken en het behoorlijk
plaatsen der singels dan geheel onmogelijk wordt: op 16-a 17-jarigen
leeftijd werden zij voor de Bergartillerie afgekeurd.
De exercitiën der bergbatterijen zijn hoogst eenvoudig en volledig
beschreven in de Manual of Mountain Artillery. Een paar opmer
kingen omtrent de beginselen mogen echter hier eene plaats vinden.
De 1° linie eener batterij van 6 stukken bestaat uit de 6 vuur-
