306
alleu hebben van hun eigen vermogen do hoogste verwachting en
schatten dat des vijandswaarvan zij de uitwerking niet voelen,
gering. Vandaar dat de grootste moeieljjkheid bij manoeuvres
altijd is het rekening houden met de uitwerking van het vuur der
tegenpartij en dat, daar de troepen dit voor zich zelt' nimmer vol
doende doen, zij daartoe door opzettelijk daarvoor aangewezen per
sonen moeten worden gedwongen.
Een tweede verschil met den werkelijken oorlogstoestand wordt ver
oorzaakt door de noodzakelijkheid om het gevecht af te breken, zoodra
de beslissing zich voldoende teekent. In de werkelijkheid komt dan
het voornaamste pas aan, nl. de vervolging der winnende, de meer
dere of mindere déroute der verliezende partij. Ook deze gevechts
toestanden kunnen bij eene manoeuvre niet worden nagebootst
Het gevecht moet daarom bij het belangrijkste gedeelte worden af
gebroken, aanvaller en verdediger marcheeren naar de hun aange
wezen kwartieren of bivaks en de nabootsing van den oorlogstoe
stand komt eerst weder te voorschijn bij de opstelling der voorposten.
Altijd komt men dus bij zulk eene manoeuvre, wat betreft de troe
pen, ten opzichte der uitkomsten van een gevecht, de werkelijkheid
nog slechts betrekkelijk nabij. Maar in andere opzichten is, ook
voor hen, de gelijkenis met den oorlogstoestand grooter. Zoo b.v.
bij het maken van oorlogsmarschen, het bezetten van stellingen
het opwerpen van vluchtige dekkingen, den verkenningsdienst
de munitie-aanvulling, het bivakkeeren, den veiligheidsdienst,
en vele andere handelingen, die in den oorlog op nagenoeg dezelfde
wijze plaats hebben als men ze in vredestijd bij manoeuvres heeft
kunnen aanleeren.
Over 't geheel genomen blijven dus deze manoeuvres met twee
partijen van groot practisch nut.
Alvorens nu den algemeenen gang van zulk eene manoeuvre na
te gaan, is het niet overbodig de beteekenis der verschillende daar
bij gebruikelijke benamingen in 't kort in herinnering te brengen.
Leider. Leider eener manoeuvre is de bevelhebber der gezamen
lijke aan de oefeningen deelnemende troepen. Dit geldt zoowel
voor kleine als voor groote afdeelingen. Zoo is b. v. bij het op-
