454
ding kuuneu teweegbrengen, zooals metaalsoort van loop en kogel,
vorm en oppervlak van het geleidingsgedeelte des laatsten, helling,
breedte, diepte, vorm en aantal der trekken, zijdelingsche winddruk,
derivatie in verband met de rotatie en de ligging van het zwaartepunt
des projectiels, afwijkingen, enz. Maar, hoewel het verkeerd zou
wezen hunne waarde te onderschatten, mag men toch zeggen, dat al deze
factoren van geringe beteekenis zijn in vergelijking met de beide, reeds
genoemde hoofdzaken L en Mwant van L ladingssewicht is na-
tuurlijk de aanvankelijke snelheid afhankelijk, terwijl het projectiel te min
der van zijne snelheid verliezen zal, naarmate M projectielgewicht
grooter isimmers door vermeerdering van M zal de op een bepaald ge
deelte der dwarsdoorsnede werkende luchttegenstand tegen een grooter
aantal voortvliedende projectielmoleculen te strijden hebben. En, wat
de beteekenis van den vertragenden invloed des luchttegenstands be
treft, deze kan het best uit cijfers spreken; daarom zij hier vermeld,
dat de Nederlandsche geweerkogel, die thans eene maximum dracht van
3000 (1) M. heeft, daarentegen eene schootsverheid van 20638
M. zou behalen, indien hij kon geschoten worden door eene ruimte
zonder lucht.
Had men met inachtneming van bovengenoemden, onder den
naam van kaliberwet bekenden regel destijds de dwarsdoorsneden
van ziel, kogel en lading van ons infanteriegeweer slechts half zoo
groot genomen als nu het geval is, zonder evenwel de lengteafme
tingen der patroon te veranderen dus zonder wijziging van L en
M dan zou ons kaliber thans ruim 7.8 ml. bedragen, de patroon
maar half zoo zwaar zijn, de mede te voeren munitievoorraad dub
bel zoo groot en door den minderen gasdruk niet alleen het weer
standsvermogen van loop en sluittoestel en bijgevolg het wapenge
wicht kleiner maar ook de terugstoot geringer kunnen wezende
gemiddelde baan zou intusschen dezelfde zijn gebleven, maar de
afwijkingen door zijdelingschen winddruk grooter en de veroorzaakte
wond van minder beteekenis. Wat die afwijkingen aangaat, verwijs
ik naar staat C hierachter, omtrent de wond merk ik op, dat het
door den kogel gevormd gat nauwer en, wegens des kogels geringer
projectielgewicht
oppervlak der dwarsdoorsnede
(1) Zie Hanckar. Vermogen en gebruik der hedendaagsche handvuurwapenen.
