478
waarop de kaart van het omliggende terrein een beslist antwoord geeft.
Ten Zuiden van de Z. O.-N. W. loopende rooilijn is uitbreiding onmo
gelijk op weinig meer dan een kilometer afstand kronkelt zich reeds
de Tjitaroem in ongeveer evenwijdige richting en wordt de halve
breedte van het tusschengelegen terrein nog door tal van kampongs
ingenomen.
Ten Noorden van de rooilijn is de toestand echter geheel anders
en strekt zich over haar geheele lengte een terrein uit, 't welk op een
breedte van meer dan 4000 M. slechts hier en daar een hoogst
onbeduidende kampong van meestal slechts enkele woningen vertoont
een terrein, dat voor niet meer dan hoogstens één vierde uit sawah
bestaat, voor de rest onbebouwd ligt en zich doobaanzienlijke hoogte
verschillen, waaronder van 40 a 50 M. bijzonder eigent tot het
uitwerken van eenvoudige onderstellingen.
Slechts weinig onkosten zou het mijns inziens met zich brengen,
om zich het noodige gebruik van deze terreinstrook te verzekeren.
Wel zou de bevolking haar moeten ontruimen, doch de opgezetenen
zijn weinig in aantal, behoeven zich slechts over een afstand van hoog
stens drie palen in noordelijke richting te verplaatsen, en kunnen
zonder eenig bezwaar voortgaan met het bebouwen van de binnen
het bedoelde terrein gelegen sawahs, daar deze juist braak' liggen
wanneer de batterijen gedurende de maanden Augustus en September
te Batoe Djadjar zijn.
Schijfmateriaal.
De doelen, waarop werd gevuurd, 't zij dat zij infanterie of artillerie
in haar verschillende formatiën, dan wel een versterking moesten
voorstellen, bestonden steeds uit wit linnen schijven.
Gaat men nu na dat bij alle oefeningen moet worden vooropgesteld,
de werkelijkheid zooveel mogelijk nabij te komen, dan bleek het mij
dat genoemde soort schijven om twee redenen niet voldoen.
Vooreerst komt het bijna altijd voor dat twee of meer schijven recht
voor elkander komen te staandoorboort nu, wat dikwijls het geval
zal zijn, een scherf of kogeltje meer dan één schijf, dan heeft dit
natuurlijk ten gevolge dat de uitwerking overdreven gunstig wordt
voorgesteld.
