- 540 -
komt, kent het verschil in uitvoering dat zich alsdan voordoet;
dat verschil is een gevolg van bevangenheid, die men zelfs
opmerkc bij een eenvoudig commando als b. v. „presenteer 't geweer''
of „vaardig", dat maar op ééne manier gecommandeerd en ook maar
op eéne manier uitgevoerd kan worden. Hem die meermalen bij
manoeuvres naast hoogeren in rang bij den troep kwam of zelf als meer
dere zich daarbij voegde, valt het op hoe soms eene volmaakt onbe
duidende vraag of opmerking tot eene verandering van dispositie
aanleiding geeft, die volstrekt geen verbetering is, en hoe dezelfde
commandant, als hij zijn eigen gang was gegaan, veel beter resultaat
zou hebben gekregendat is geen bevangenheid meer, dat is weifel
achtigheid, dat is gebrek aan zelfvertrouwen. Heeft men zijn maatre
gelen goed overwogen, dan kan men ze tegenover iedereen verdedi
gen natuurlijk in behoorlijke termen en doet men in den regel
beter, niet onder eene plotselinge impulsie in een of ander onderdeel
wijziging te brengen.
Het is een merkwaardig verschijnsel in het krijgsmansberoep
dat mannen, die den dood onverschrokken onder de oogen hebben
gezien of die elk oogenblik bereid zijn, zoo hun beroep dat vordert,
de grens tusschen het zijn en niet-zijn koelbloedig te overschrijden,
zoo dikwijls zich geheel overbluft toonen, wanneer een hoogere in
rang hen in hun bezigheden stoort, ook al geschiedt dit op de meest
onschuldige wijze. Wij zullen ons met den aard van dit psychologisch
raadsel hier niet bezig houden, maar alleen een paar redenen opge
ven, die tot voorkoming van die fout kunnen leiden.
Yoor alles trachte men zich te ontdoen van het verkeerde idee,
dat achter elke vraag of opmerking van een meerdere een Damocles-
zwaard dreigt. Integendeel men vatte die op als datgene wat zij
zijn: de natuurlijke middelen voor den hoogere zoowel om zijn
ondergeschikten te leeren kennen als om den hem toekomenden invloed
op den loop van zaken uit te oefenen.
Een tweede voorbehoedmiddel is het zich nauwlettend houden
aan de militaire gewoonte om niet meer te antwoorden, dan hetgeen
gevraagd wordt en slechts dan in toelichtingen te vervallen, als die
bepaald verlangd worden of als de meerdere zonder dat een nood
zakelijk verkeerd denkbeeld van den gang van zaken zou krijgen.
