541
Stijf vasthouden aan het idee, dat de eigen gekozen oplossing van
een of ander tactisch vraagstuk de eenige ware is, is zeer verkeerd.
Daar dwalen menschelijk is, bestaat er geen reden waarom men niet
eene gemaakte fout zoude erkennen. De terugblik op een jaren-
langen eervollen dienst of op eerlijk verworven onderscheiding geve
een rechtmatig gevoel van eigenwaarde, dat in zulk eene onbeschroom
de erkenning niets verontrustends doet zien.
Tactische fouten.
1°. Napoleon's „pondre sur la carte" is goed binnenskamers, om
zich de wederzijdsche verhoudingen van terreinvoorwerpen, hinder
nissen en het wegennet in te prenten en een algemeen denkbeeld van
het terrein te behouden. Maar alleen volgens de kaart disposities te
willen nemen, leidt tot eene tactische fout, nl. óf de gevechtslinie
wordt te uitgebreid tengevolge eener zeer voor de hand liggende
valsche schatting der grootteverhoudingen, zoodat op het laatste oogen-
blik vóór het gevecht, soms zelfs nadat dit reeds begonnen is, eene
troepenverschuiving of wel een te vroegtijdig gebruik van reserves
noodzakelijk wordt, om de gaten te stoppen ;öf wel, er wordt, b. v. bij
een offensief optreden tegen een der vijandelijke vleugels, een aanval
gedisponeerd tegen een punt, waar de vooronderstelde vijand reeds
lang niet meer staat.
In 't algremeen went men zich er zeer licht aan om van de kaar-
ten en terreinschetsen meer te verlangen dan zij kunnen geven.
Goede kaarteu zijn. een onschatbaar hulpmiddel om zich een denk
beeld van het terrein te vormen, wanneer men het terrein zelf niet
in oogenschouw kan nemen. Dat is evenwel ook de grens harer
bruikbaarheid; wat daarboven gaat, is uit den booze. "Heeft men
eenmaal het terrein zelf voor oogen met zijne natuurlijke ruimte
verhoudingen, met zijn werkelijk relief, dan doet men het best het
papieren surrogaat op te bergen en het eerst dan weder te voorschijn
te halen, wauueer men zich de voor het oog verborgen gedeelten
moet voorstellen.
Behalve deze gronden, die tegen een overmatig gebruik maken
