54^
in rang het commando óver zjjn gedeelte aan den oudere heeft overge
geven; in militaire geschriften wordt hiervoor eigenaardig dikwijls
de uitdrukking „de hand reiken" gebruikt.
12°. Zelden ziet men eene oefening plaats hebben in het in den
oorlog zoo dikwijls, ja bijna als regel voorkomend geval, dat, door de
opvolgende versterkingen der vuurlinie door soutiens en reserves, de
manschappen van verschillende at'deelingen door elkaar raken en ten
laatste bij den beslissenden aanval alle orde is verbroken. Het her
stellen dier wanorde, zoowel voorwaarts als achterwaarts, in het ge
wone reglementaire verband is eene zeer noodige oefening, die aan
officieren en soldaten practisch moet worden geleerd. De ontwarring
van dien chaos, die in oorlogstijd nog erger zal zijn dan bij vredes-
oefeningeii, en het vormen daaruit van slagvaardige eenheden vor
deren veel inspanning en routine van den leider en eene groote mate
van discipline bij de manschappen.
Eene goed gesloten afdeeling in de hand te houden is geene kunst,
maar al die honderden op een gegeven oogenblik als 't ware geheel
uit de hand te geven en ze dan na zenuwschokkende overspanning
en uitputtende lichaamsinspanning in een ander willekeurig oogen
blik weder ter beschikking te hebben voor de actie, het is waar
lijk geen gemakkelijke eisch, die door de moderne tactiek wordt gesteld.
13°. Het komt voor dat bij de geringste bedreiging in de flank,
of zelfs maar bij een opdringen tegen een der vleugels, de geheele
stelling aanstonds wordt prijsgegeven, of ook wel dat beproefd wordt
den vijandelijken aanval tegen te gaan door eene eindelooze verlen
ging van het eigen front. Beide handelwijzen zijn verkeerd. In het
eerste geval laat men zijne opdracht geheel onuitgevoerd of wel men
moet die later door het innemen van verschillende stellingen op veel
ingewikkelder en moeielijker manier trachten te volvoeren; in het
tweede geval verzwakt men zich ic front zoodanig dat een tegenstander,
die daarvan gebruik maakt, van zijn succes verzekerd is. Op een
voudige en rationeele wijze kan men in deze gevallen in hoofdzaak
op drie wijzen te werk gaan
