565
Bij gebrek aan iets beters kunnen wij dus hierin bouwstof vinden
voor een operatieplan.
Wij besluiten ten eerste het vijandelijk land binnen te dringen
met het doel slag te leveren of aan te nemen, waar wij den vijand
ook mogen vinden.
Ten tweede richten wij onze schreden naar de residentie van den
vorst, naar de voornaamste vesting van het land of wel naar beide,
in de hoop gedurende dien tocht met den vijand in aanraking te
komen.
Ten derde kan hierbij nog gevoegd worden dat men op marsch den
vijand zooveel mogelijk schade toebrengt door zijne huizen en zijnen
oogst te vernielen en zijn vee in te rekenen. Dikwerf kunnen ook
andere gedragsregelen gevolgd worden, die de voorkeur verdienen
boven de hier aangehaalde, terwijl ook de omstandigheden, waaronder
wij den vijand ontmoeten, er toe kunnen leiden een tactiek te volgen
meer overeenkomstig die in de Europeesche oorlogen toegepast.
Het is noodzakelijk hier te wijzen op het verschil tusschen het
aangrijpen van een vijand in zijn eigen land en daarbuiten.
In het eerste geval heeft hij geen bepaalde communicatielijnen
heeft hij evenwel zijn land verlaten om een inval te doen in ons ge
bied, dan is hij in zekere mate gebonden aan een weg, langs welken
hij zijn oorlogsvoorraad ontvangt en somtijds ook zijne levensmid
delen. Meestal voedt hij zich echter ten koste van het land waar
hij zich bevindt. Door eene bedreiging, den vijand van zijn land af
te snijden, zal men hem er toe kunnen dwingen zijne macht te ver-
deelen of de streek, waar hij zich genesteld heeft, te verlaten. Vroeg
of laat moet hij terugtrekken, om den troepen die zijn land bedreigen
geen vrij spel te laten.
Onder zulke omstandigheden kan onze krijgskunde te pas komen.
Het karakter van het land kan ons somtijds te hulp komen in het
verdrijven van den vijand en ons in staat stellen hem in één punt
saam te drijven, om hem dan in massa te verpletteren.
Is eene expeditie tegen eenig onbeschaafd volk ophanden, dan is
het noodzakelijk zich zooveel mogelijk inlichtingen te verschaffen om
trent zijne zeden en gebruiken. In sommige gevallen zal het gebrek
aan behoorlijke samenwerking bij den vijand leiden tot een reeks
