566
gevechten, ieder op zich zelf wellicht beslissend, doch geen van alle
voerende tot de onderwerping van het geheele volk. Zoo was het
b. v. in Nieuw-Zeeland waar het eene punt na het audere moest
worden veroverd, doch waar gevechten op groote schaal niet werden
geleverd.
Dan weer vinden wij het gansche volk als één man voortdurend
onder de wapenen, zooals b. v. in Ashanti waar de vijand een aan
zienlijke macht te velde bracht en geruimen tijd bijeenhield. In
dit geval is de vijandelijke strijdmacht afhankelijk van enkele lijnen
er moeten een of meer stapelplaatsen zijn vanwaar het benoodigde
ontvangen wordt. Een bepaald operatieplan wordt nu mogelijk.
Een handelwijze, zooals die der Zoeloe's, levert voor ons grooter
moeielijkheden op. Cetewayo had een goed gedisciplineerde en ge
organiseerde macht op de been gebracht, die evenwel niet gewoon
was geruimen tijd bijeen te blijven. De wijze, waarop zij in haar
onderhoud moest voorzien, dwong dan ook spoedig tot een geheele
oplossing. Wanneer aan de strijders orders gegeven waren om zich
op een bepaalden dag op een aangewezen plaats, meestal de konings-
kraal, te verzamelen, dan stroomden daar, uit alle oorden van het
land, twintig a dertig duizend man te zamen. Zij brachten uit hunne
dorpen wapens, munitie en voor eenige dagen vivres mede. Een
tweetal dagen was voldoende deze macht behoorlijk in te deelen en
aan godsdienstige plechtigheden te voldoen. Daarna begaf men zich,
voorzien van eene bepaalde opdracht, op marsch. Was, al of niet
met succes, aan deze opdracht voldaan, dan ontbond zich hel leger
en keerde ieder naar zijne kraal terug tot men wederom ten strijde
zoude worden opgeroepen.
Hier heeft men dus een voorbeeld vau een aanzienlijke strijdmacht,
die geheel onafhankelijk is van eenige basis of communicatielijn.
Het ware onmogelijk geweest onze bewegingen te regelen naar die
van een leger, slechts vereenigd op den dag van den veldslag, dat
bovendien tijd en plaats voor het gevecht kiezen kon. Er bleef dus
niets over dan te handelen naar de hierboven aangegeven beginselen,
wat dan ook met den gewenschten uitslag bekroond werd. Naar
mate wij voortrukten, werd eene aanzienlijke uitgestrektheid lands
Yerwoest, waardoor een groot gedeelte van het volk door de rampen
