578
Zijn wij het vijandelijk land binnengetrokken, dan is een ernstige
inval in ons eigen gebied nauwelijks denkbaar. Mocht deze
toch beproefd worden, dan zij men indachtig dat zelfs de strijdmacht
van een onbeschaafd volk, in een vreemd gebied optredende, een
communicatielijn behoeft waarlangs zij haren voorraad ontvangt. Be
dreig dezen weg en het vijandelijk leger zal zich oplossenhet
moge ons al ontsnappen, maar een inval in ons gebied is belet.
Transportdienst.
Niets is moeielijker voor den aanvoerder eener expeditionnaire macht
dan de regeling van den transportdienst. Meestal moet deze geheel
georganiseerd worden uit de plaatselijk voorhanden hulpmiddelen.
Als een bijna immer doorgaande regel kan worden aangenomen
dat het de voorkeur verdient, de bij de inwoners gebruikelijke wijze
van vervoer aan te nemen in stede van uitheemsche voertuigen of
buitenlandsch draag- of trekvee in te voeren. Zoo bezigden wij in
Nieuw-Zeeland de daar in gebruik zijnde tweewielige karren, in
Abyssinië lastdieren, in Ashanti koelies, in Perak waren prauwen
het voornaamste vervoermiddel, terwijl in Zuid-Afiika voornamelijk
ossenwagens gebruikt werden. Elk dezer transportmiddelen voldeed
goed waar het tehuis behoorde, doch zoude elders wellicht minder
geschikt zijn geweest. Bij het gebruik van wagens en trekdieren
dient te worden opgemerkt dat het benoodigde personeel voor een
deel uit de inwoners van de landstreek zal getrokken worden, en
het steeds moeielijkheden oplevert dit aan een eenigszins stelsel-
matigen arbeid te gewennen.
Als bewijs hoe verkeerd het is in eenig land uitheemsche ver
voermiddelen in te voeren, kan de poging om in Natal en Zoeloeland
koelies te gebruiken, worden aangehaald. Tegen het einde van den
oorlog, bij aankomst van Sir Garnet Wolseley en zijn staf uit Ashanti,
werd besloten een koelie-korps samen te stellen eveuals op de West
kust geschied was.
De hoofdreden, die aanleiding gaf tot het nemen dezer proef, was
bezuiniging, daar het transport met ossenwagens zeer duur geworden
was. Uit de berekeningen bleek evenwel dat die bezuiniging slechts
\J
