656
alle informatiën erlangen, die noodig zijn om ten aanzien der opera-
tiën landwaarts in, welke na overleg en overeenstemming met den Com
mandant der Zeemacht vereischt worden, zoodanige plannen te bera
men als noodig zijn, om zoodra mogelijk voor het punt, waar gedebar-
keerd wordt, met de macht, die daartoe- noodig is, gereed te zijn
vertrouwde gidsen, die met het terrein, waar geageerd wordt, bekend
zijn en kunnen dienen om gemeenschap met den Commandant der
Zeemacht te onderhouden, moeten door U worden aangevraagd
aan den Resident van Riouw of, zoo die de reis niet mocht mede
maken, aan de ambtenaren, welke door ZijnHoogEdelGestrenge
naar aanleiding van artikel 3 van aangehaald besluit worden aan
gewezen, om tot bereiking van het doel der expeditie krachtig mede
te werken.
Te Riouw worden aan de expeditie toegevoegd 80 a 100 koelies;
zij zijn bestemd om bij Uwe operatiën te dienen tot transport voor
de houwitsers, mortieren en munitie en, duurt de tocht langer dan
één dag, ook voor transport van vivres. Bij de expeditie ter West
kust en de latere ter Zuid- en Oostkust van Borneo zijn tot dat einde
met het beste gevolg dikwerf veroordeelden tot dwangarbeid ge
bezigd; kan de resident die beschikbaar stellen, dan zal dit Uwe be
weging zeer bevorderlijk zijn.
De Resident van Riouw heeft vroeger aan de Regeering het voor
stel gedaan, om tegen Assahan met hulptroepen, versterkt door een
detachement infanterie, te ageeren; dat voorstel is echter, nu eene
grootere macht gezonden is, buiten beschikking geblevenmochten
nu evenwel hulptroepen worden aangeboden, dan kan daarvan gebruik
gemaakt worden, voornamelijk tot het openhouden der gemeenschap
met de Zeemacht en gewapende vaartuigen, welke gelijktijdig op de rivie
ren ageeren, maar ik moet er om de lessen, die zoo dikwerf verkregen
zijn, op aandringen, op die hulptroepen niet bij ernstige ontmoetingen
te rekenen; met onze troepen vereenigd, kunnen zij als handlangers
tot het openkappeu van terrein, als zendelingen en wegwijzers dienen,
maar in gevecht houden zij zelden stand en veroorzaken dan onze
troepen meer last dan voordeel.
Tot regel bij Uwe operatiën behoort onveranderlijk aangenomen te
worden, verzet met geweld en snel te overwinnen, maar daar, waar geen
