678
kelijlc honger geleden. Het gevolg hiervan was een ontzettend groot
getal afgematte en zieke soldaten en dat deze omstandigheid mede oor
zaak is geweest dat de expeditie mislukte, zal wel een ieder willen
toegeven, die deze meegemaakt heeft.
Hoe deze inconveniënten nu te verhelpen?
Vooreerst is het volstrekt noodzakelijk, om aan de soldaten, die
te velde trekken, een broodzak te verstrekken.
Het hier bestaande model is niet geheel ondoelmatig; alleen komt
het mij voor dat de draagriem te smal is. Ook zou het aanbeveling
verdienen, den broodzak van waterdichte stof (1) te doen vervaar
digen. Voorts behoort gezorgd te worden, dat ieder soldaat vóór het
uitrukken van eene voldoende hoeveelheid eetwaren is voorzien. Het
beste zou zijn, dat dit van gouvernementswege geschieddedit zal on
vermijdelijk noodig zijn, wanneer de soldaten zich buiten het garni
zoen, d. i. in 't bivak of nachtkwartier, bevinden.
Het mee te nemen 'yoedingsmiddel moet bij een zoo gering mogelijk
volume eene zoo groot mogelijke voedingswaarde bezitten. Mijns
inziens eigent zich daartoe het best gedroogd vleesch (dendeng),
spek, gedroogde visch of gezouten eieren met brood of ketoepat.
Verstrekt men hard brood, dan behooren ook de kookketels te wor
den meegenomen. Aldus uitgerust, kan de soldaat het gemakkelijk
een geheelen dag volhouden, zonder door honger gekweld te worden.
Mijns inziens is dat echter nog niet voldoende. Voor alle expe-
ditionnaire troepen toch is het van belang, dat zij in hun be
wegingen niet belemmerd worden door den omslachtigen, meer of
minder moeilijk te verplaatsen verplegingstrein, maar dan is het ook
tevens noodig, dat zij niet afhankelijk zijn van het toeval, of in het
vijandelijke land al dan niet voedingsmiddelen in voldoende hoeveelheid
te verkrijgen zijn. Het Duitsche legerbestuur heeft het gewicht van
deze zaak reeds lang ingezien en pogingen in 't werk gesteld en het
doet dit nog om conserven te laten samenstellen, die bij voldoende
voedingswaarde zulk een gering volume bezitten, dat ze, zonder den
soldaat aanmerkelijk meer te belasten, als individueel voedingsmiddel
kunnen dienen.
(1) Deze stof is niet duurder dan zeildoek.
