683
iegelijk duidelijk zijn, die het vorenstaande aandachtig heeft gelezen,
die zelf het onaangename gevoel kent, dat ons bekruipt wanneer wij
ons om de eene of andere reden niet hebben kunnen wasschen, en
dat men met den algemeenen naam van binnenkoorts bestempelt,
of wanneer men zijn ondergoed niet verwisselen of niet genoegzaam
reinigen kan. Zij zullen eindelijk een iegelijk duidelijk zijn, die
Indisch sawah- en moerasslijk kent.
De gevolgen van onvoldoende reiniging der huid en kleeding zijn
tweeërlei; en wel algemeene verstoringen, die zich kenmerken door
het zooeven bedoelde onaangename gevoel en veroorzaakt worden door
de verhinderde uitstraling en vochtafscheidingen locale gezwellen,
huiduitslag, tengevolge van verstopping van de klieropeningen.
Het door de klieren afgescheiden vet kan niet wegvloeien en
verwekt in zijne omgeving eerst ontsteking, later ettering.
Hoe dit euvel te verhelpen
Vooreerst wil ik er op wijzen, dat de regeling, die nagenoeg over
al bij het Duitsche leger bestaat, namelijk dat verschillende troepen-
afdeelingen uit zekere fondsen eigene waschinrichtingen oprichten
waar de soldaat hetzij gratis, hetzij tegen eene geringe betaling, zijn
waschgoed kan laten wasschen, navolging verdient.
In oorlogstijd bij expedities is het mijns inziens noodig, dat aan
de manschappen ten minste gelegenheid gegeven wordt, de noodige
ustensiliën te koopen; en door de verschillende troepengedeelten een
voldoenden voorraad zeep te doen meenemen, die aan de manschappen
tegen inkoopsprijs wordt verkocht.
Vindt men deze regeling niet of slecht uitvoerbaar, dan zouden,
evenals 'zulks in Europa geschiedde, marketenters, waronghouders,
kunnen worden meegenomen, die behalve andere zaken ook zeep
moeten verkoopen. Ik kom op dit voorstel later terug. "VVil men
ook die niet, dan beschouwe men deze woorden als aan Het Hoode
Kruis gericht.
Deze vereeniging geeft zich op zoo uitgebreide en voortreffelijke wijze
moeite, om het lot van den soldaat te velde te verlichten, dat ik over
tuigd ben, dat slechts een verzoek van de betrokken autoriteiten noodig
is, om te verkrijgen dat de soldaten ook te velde het genot van zeep
niet behoeven te missen. Ik voor mijn persoon zou dit het een-
