224
niet belet, dat de vijand naar Poeloe Bras oversteekt, daar naar
goelvinden vertoeft, het eiland roovend en plunderend doortrekt en
bij die gelegenheid ook ons verontrust en nadeelen berokkent door
het beschadigen van waterleiding en telephoonverbinding, het aan
vallen van transporten, het beschieten van versterkingen, enz.
Wat valt dan thans nog te doen?
Uitgaande van mijne overtuiging, dat de voortbrengselen van hot
eiland het hoofddoel van 's vijands tochten vormen, moet men hem
dat object ontnemen, door zorg te dragen, dat hij geen gevulde rijst
schuren, geen bergen rijpe klappers, geen kudden sapi 's en kar
bouwen op P. Bras vindt.
Dat de inwoners altijd meer voortbrengselen in voorraad hebben,
dan voor hun levensonderhond direct noodzakelijk is, is duidelijk,
want zij bezitten geene markt, waar zij hun producten van de hand
kunnen doen. Zij stapelen ze dus op, tot zij hun worden afgekocht
of ontroofd.
Acht het Gouvernement het wensehelijk, dat dergelijke groote voor
raden niet meer op het eiland te vinden zijn, dan heeft het slechts
eene markt te openen en zorg te dragen, dat de verkoopers daar
steeds eene vraag vinden, evenredig aan het aanbod. De beste plaats voor
zulk eene markt zoude naar mijne meening zijn de pasar, die in de
nabijheid van ons etablissement aan de Lambalei-baai bestaat, en die
door lieden uit de kampongs Rinom, Malingi en Lambalei dikwijls
nogal druk bezocht wordt.
Ik geloof, dat men het best zou handelen op de volgende wijze.
Daar het bepaald noodig is, dat de kampongbewoners op die pasar
steeds datgene kunnen verkoopen wat zij aanvoeren, en niet genoodzaakt
zijn, hun producten bij gebrek aan koopers weder mede terug te
nemen, zoude het Gouvernement althans in het begin de voornaamste
artikelen zelf moeten opkoopen of doen opkoopen. Deze zijn rijst
en klappers. Nu laat men door een geschikt tusschenpersoon,
b. v. Toekoe Nek van Merasa, in de kampongs bekend maken, dat het
Gouvernement voornemens is, eene zekere hoeveelheid rijst ofpadi
en klappers of klapperolie op te koopen, en dat de kamponghoof
den kunnen opgeven, hoeveel zij kunnen leveren en tegen welken
prijs, Is men het over den prijs eens geworden, dan laat men de
