228
draad te stelen, is een succes, dat hij vrij wat gemakkelijker op
Groot-Afjeh had kunnen behalen. Men moet hem dan ook alle gelegen
heid benemen, om met de bezetting in gevecht te komen en deze
moet dus in geen geval uitrukken. Want al behaalt de vijand in
zulk een gevecht geen succes, dan kan dit toch voor hem eene aan
sporing zijn, om den tocht te herhalen in de hoop op een gun
stiger afloop.
Nog andere voordeelen zijn verbonden aan het door mij voorge-
gestane stelsel. Door den handel komt men met de bevolking op
vriendschappelijken voet en men verkrijgt zoodoende een beteren
spionnendienst. De bevolking wordt welvarend en heeft dus grooter
belang bij het weren van rooverbenden, die het op haar eigendom
men gemunt hebben. Zij leert dan gaandeweg inzien, dat haar be
langen en die van het Gouvernement hand aan hand gaan. Voor
dit alles is het echter van groot belang, dat op P. Bras zelf een
Inlandsch hoofd is, die de tusschenpersoon kan zijn tusschen het
bestuur en de bevolking. Toekoe Nek van Merasa, tot wiens ge
bied P. Bras thans beh'oort, oefent feitelijk geen of althans zeer
weinig invloed uit. Bovendien moet het Inlandsch hoofd van P.
Bras niet op Groot-Atjeh, maar op het eiland zelf wonen en recht
streeks staan onder den militairen commandant, die met het civiel
bestuur moest belast zijn.
Men verwachte niet, dat de aangegeven maatregelen, onmiddellijk
en voorgoed tot de algeheele pacificatie van P. Bras zullen leiden,
en evenmin, dat, zoodra bekend zal zijn, dat het Gouvernement een
of ander voortbrengsel des lands op wil koopen, alle inwoners van
van het eiland onmiddellijk hun producten zullen komen te koop
aanbieden. De Inlander is niet vlug in het beslissen en is zeer wan
trouwend en achterdochtig. Eerst wanneer het stelsel eenigen tijd
met tact en zonder kleingeestige zuinigheid is toegepast, kan het
geleidelijk vruchten afwerpen.
Wel zal het Gouvernement, vooral in den aanvang, zich eenige
uitgaven moeten getroosten, en men kan vragenwie staat ons borg,
dat het te bereiken resultaat daartegen zal opwegen? Maar evenmin
