364 -
zijn geweest en dat in het geheel van de ruim 120 officieren en 2400
minderen slecht 1 officier en ruim 100 minderen zijn geëvacueerd,
dan zal zeker iedereen met ons van oordeel zijn, dat de goede gezond
heidstoestand alle billijke verwachiingen overtrof. Daarbij moet nog
in aanmerking genomen worden, dat de zieken zeer spoedig geëva
cueerd werden, hetgeen trouwens ook wenschelijk was.
Wij willen thans nog een antwoord geven aan hen, die beweerden
dat ons Indisch leger mot zijne ruime practische ondervinding de
oefening dor groote manoeuvres kan ontberen. Bij de plaats gehad
hebbende oefeningen hebben wij, en ik geloof velen met ons, echter
wel degelijk iets en zelfs veel geleerd.
Zoo leerden wij telkens in de meest verscheiden omstandighedeu in
verband met of tegenover andere wapens handelen, onze eigen Ar
tillerie dekken, vijandelijke Cavalerie-patrouilles beletten onze macht
te verkennen. De Cavalerie leerde hoe zij ten meesten nutte der
hoofdmacht moest verkennen en hoe zij den Commandant der hoofd
macht het resultaat harer verkenningen moest mededeelen op zoodanige
wijze, dat hij daarnaar zijn verdere beschikkingen kon nemen. De
Artillerie leerde, haar stellingen zoeken buiten het bereik van het
vijandelijk Infanterievuur en den besiissenden aanval der eigen In
fanterie ondersteunen of dien des vijands helpen afslaan. De Ge
nietroepen leerden zien, waar en op welke wijze zij aan de andere
wapens hulp moesten verleenen. Alleen bij zulke oefeningen leeren
de wapens elkander voldoende kennen en apprecieeren. In het gar
nizoen heeft ieder wapen bijna uitsluitend met zich zelf rekening te
houden bij zijne exercitiënwel kan eens voor eene enkele oefening
Artillerie en op sommige plaatsen Cavalerie met de Infanterie uit
rukken, maar die weinig voorkomende gecombineerde manoeuvres
van een enkelen ochtend hebben lang niet hetzelfde nut als een veer-
tiendaagsche oefeningstijd, waarin men bij voortduring elkanders
hulp en medewerking behoeft.
Ook leerden de hulpdiensten zich ondergeschikt maken aan het
belang der troepen, waarvoor zij voortdurend te zorgen hadden.
Voor de Intendance trad nu niet de administratieve zijde van haar
werkkring op den voorgrond, maar het allereerste belang was voor
