101
Het gevolg was dat de Sultan buiten staat geraakte, de hem toe
gekende inkomsten uit de binnenlanden te trekken; en in 1823 was
zijn toestand zoo moeilijk geworden dat hij zich verplicht zag, tegen
geldelijke schadeloosstelling aan hem en zijne grooten, het gezag over
de geheele binnenlanden aan het Gouvernement over te dragen.
Aldus was de uitwerking van ons aanwezen ter hoofdplaats; en
nog in de laatste jaren van het sultansbestuur begon de bevolking
in het binnenland zich zoo van hare hoofden te emancipeeren, dat de
Commissaris Yan Seven hoven zich, in zijne rapporten, daarover
bitter beklaagde; doch hij schreef dezen toestand meer toe aan de
knevelarij der hoofden, dan aan de verzwakking van het gezag.
Zoodra nu de binnenlanden onder het rechtstreeksch gezag van
het Hederlandsche Gouvernement waren gebracht, ondergingen zij
eene geheele omwenteling. Een der eerste maatregelen, waartoe men
overging, getuigde Van onze goede bedoelingenalle drukkende lasten,
waaronder de bevolking gebukt ging, werden opgeheven, en men
stelde zich voor, dat de rust dan niet meer bedreigd worden, veilig
heid en orde herleven, handel en nijverheid bloeien zouden. Doch
men vergat daarbij, dat voor dat alles in de allereerste plaats een
goed georganiseerd bestuur noodig was.
Het heirleger van djèuangs werd uit de binnenlanden verwijderd
in de plaats van al de vroegere heffingen ten behoeve van den vorst
werd nu een „hoogst liberaal stelsel van landrente", eigenlijk een
inkomstenbelasting, ingevoerd.
Het gansche Palembangsche gebied werd in groote afdeelingen
gesplitst, waarover Inlandsche ambtenaren divisiehoofden gesteld
werden. Aangezien die divisiehoofden een veel kleiner getal vormden dan
vroeger de djènangs, en vooral ook omdat zij meestal ter hoofdplaats
verblijf hielden en slechts nu en dan hunne divisiën bezochten, was
dus voortaan het volksbestuur weder vrij wel aan zich zelf overgelaten.
Reeds in een beschaafd land zou dergelijke regeling leiden tot
regeeringloosheid, hoeveel te meer moest eene dergelijke, onvolkomen
inrichting van bestuur, een nadeeligen invloed uitoefenen op orde
en rust in de binnenlanden van Palembang! De volkshoofden
verloren langzamerhand weder het gezag, dat zij vroeger door het
gedurig aanwezen in hunne marga's van Palembangsche djènang's
