178
Maai- ook het bepalen van liet volume room een der meest ge
waardeerde bestanddeelen van de melk duurt te lang.
Ten einde een en ander bij benadering te leeren kennen, gebruikt
men sedert eenige jaren een klein instrument, pioscoop genaamd, dat
voor weinige stuivers in den handel verkrijgbaar is. (1) Bedoeld
instrument bestaat uit een ronde schijf van hard gummi, in het midden
waarvan een druppel melk wordt gebracht.
Over deze schijf wordt een glazen plaatje gedrukt; dit plaatje is
in zes afdeelingen met verschillende nuances verdeeld, die elk een
opschrift dragen, als room, zeer vet, normaal, weinig vetmager en
zeer magerterwijl het cirkelvlak in het midden van dat plaatje een
neutrale kleur heeft.
De geperste melkdruppel neemt nu naarmate van zijn vetgehalte
een der kleuren aanhoe armer de melk aan vet is, hoe donkerder
kleur; room teekent creme, veel vet lichtgrijs en telkens opklimmend
ziet men onder zeer mager donkergrijs.
Is het resultaat ook van dit onderzoek bevredigend en dit be
schouwen wij als het vetgehalte minstens „normaal" isdan gaat
men over tot het bepalen van het soortelijk gewicht.
Het soortelijk gewicht van melk is, evenals bij andere lichamen,
afhankelijk van den warmtegraad eene zekere hoeveelheid melk zal
bij een lage temperatuur meer gewicht op den vochtweger aanwij
zen, dan bij een hooge temperatuur.
Als normale warmte heeft men aangenomen 15° G.
In de leveringsvoorwaarden wordt van dit normaal cijfer niet
gesproken; waarom de temperatuur van melk en het gebruik van
correctietafels tot dusverre buiten beschouwing blevenis ons niet
bekend.
Het verschil in temperatuur moge op vele plaatsen in Indië niet
zoo bijzonder groot zijn, toch kan dat verschil van invloed zijn op
den warmtegraad van de melk; bovendien kan de leverancier nu
van de omstandigheid partij trekken door de temperatuur van de
melk kunstmatig te verlagen.
(1) Het onderzoek met den pioscoop is slechts een oppervlakkig onderzoek, dat
alleen waarde krijgt, wanneer tevens andere middelen van onderzoek worden toegepast.
