363
sluiting heeft met zijn doel en de practijk dat, wat althans do
individueele opleiding betreft, eenvoudigheid tot uitgangspunt en dege
lijkheid tot slotsom heeft; eene opleiding uit één stuk: een wortel,
een stam en een kroon.
En wat ik van de schietopleiding zeide, gaat in enkele opzich
ten ook voor de voorschriften in hun geheel door. De samensteller
heeft blijkbaar nu en dan niet uit het oog verloren, dat voorschriften
spoediger mank gaan aan het euvel van te veel, dan aan dat van te
weinig bepalingen.
Wanneer men de exercitie-reglementen uitzondert, die met het
oog op gelijk- en gelijkvormigheids-effecten volgens velen aan andere
eischen moeten voldoen, dan kan men zeggen, dat de samensteller van
dienst- en oefenvoorschriften voor den tegenwoordigen tijd, na de grond
begrippen duidelijk en bondig te hebben neergeschreven, er naar moet
streven te bepalen, niet te beperkenzijn verdet-e taak is aangeven,
niet afsluiten. Omtrent de grondbegrippen ze zijn minder talrijk
en meer eenvoudig naarmate zij de vrucht zijn van helderder blik en
ernstiger studie moet volkomen klaarheid zijn. Bij dat fundament
mag aan een niet nauwkeurig omschreven bedoeling, aan datgene,
wat men veelal met den naam van geest bestempelt, niets worden over
gelaten. Hier moet het zeer beslist de letter doen. De geest van
het geheele voorschrift moet juist uit die prima principia speken.
Heeft de grondslag eener dienstorganisatie of van een tak van oplei
ding niet eenen voor allen begrijpelijken, vasten en scherp omlijnden
vormmoet hier reeds de doezelende hulp van den geest worden
ingeroepen; dan kon men, ja zich met het wankele geheel behelpen,
zooals men dit ook zonder voorschrift zou kunnen doen; maar bij
de verdeeling van den arbeid zal eenheid van leiding daarin niet ge
waarborgd zijn, omdat men niet op dezelfde wijze kan vatteu en be
grijpen wat slechts in ijlen vorm voor den geest staat. Bij het gemis
van een deugdelijk kompas zal vastheid van richting van zulk een
voorschrift niet kunnen uitgaanbij de onbestemdheid van doel af-
doeude resultaten daarmede niet kunnen worden verkregen.
Ik mag het herhalen, omdat het nagenoeg geregeld wordt miskend,
dat voorschriften, bij het bestaan van principieele verschilpunten in
de te regelen stof, zich op die punten duidelijk hebben uit te spreken-
