127
gevergde niet zooveel beteebent, en desnoods wel van het toelatings
examen-programma zoude kunnen afvallen, daar aan den Intendance
cursus dadelijk van voren af aan met de eerste beginselen der
scheikunde wordt aangevangen.
Iioewel in het algemeen de aardrijkskunde als een gemakkelijk vak
wordt beschouwd, zoo heeft het aanleeren van het gedeelte dat voor
het toelatingsexamen wordt vereiseht, eigenaardige bezwaren, niet
zoozeer voor de militaire aardrijkskunde van Nederland en Neder-
landscli-Indié, waarvoor goede leerboeken bestaan zij het dan dat
die voor Indië verouderd zijn eD de veranderingen en aanvullingen
door de aspiranten uit onderscheidene bronnen moeten worden op
gespoord doch heb ik hier speciaal het oog op de militaire aardrijks
kunde der verschillende rijken en koloniën in Voor- en Achter-Indië,
den Indischen archipel en Australië.
Hiervoor bestaan geene voor het doel dienende leerboeken, en de
over dit onderwerp handelende werken, waaruit zoude kunnen
worden geput, worden niet eens volledig in de bibliotheek (1) van den
generalen staf (de hoofdintendance bezit geene bibliotheek) aange
troffen. De aspiranten bevindeu zich in een lastig geval en trachten
in de leemte van leerboeken te voorzien door het maken van excerpten
uit consulaire verslagen als ze die machtig kunnen worden, uit de
officieele jaarboeken (ongeveer ingericht als onze Regeeringsalmanak)
der Engelsclie en Fransche koloniën en protectoraten in Azië en
Australiëuit artikelen in Nederlandsche en vreemde tijdschriften, enz.
Men zal mij toegeven, dat dit een tijdroovend en niet voor een
ieder gemakkelijk uitvoerbaar werk is; dat bij dien arbeid dikwijls
vergissingen worden begaan, ligt bovendien voor de hand.
Het ware daarom zeer te wenschen, dat hierin van wege het Depar
tement van Oorlog in Indië kon worden voorzien door de uitgave van
een standaardwerk, dat aan het Departement kon worden bijgehouden
en na een zeker aantal jaren kon worden herzien. Met de ver
vaardiging en bijhouding van zulk een werk zouden bovendien ook
andere dienstbelangen worden gebaat.
Aan de studie der militaire aardrijkskunde van Nederlandsch-
(1) Maar zal er misschien binnen niet te langen tijd eene krijgen.
Red.
