met meer grond uitsluitend gevestigd moest blijven op de vermeer
dering van de welvaart van die volkstammen, welke onder ons dadelijk
bestuur waren gekomen. De voortdurende rust, welke deze landschappen
genieten, en de geleidelijke gang van zaken, die onder hunne bevol
kingen, zoowel in den landbouw als in het inwendig bestuur, heeft
wortel geschoten, heeft nu het vooruitzicht geopend dat onze be
moeiing met meer nut kan worden uitgestrekt tot die volkstammen
in dit gouvernement, die daarvoor het meest geschikt zijn, met het oog
merk om hunne beschaving te verbeteren, hunne werkzaamheid op te
wekken en de som der genietingen onder hen te vermeerderen.
„Het eerst van allen komt daartoe in aanmerking het eiland Ni as.
Naar evenredigheid van de sterkte der bevolking is de stand van
zaken daar nog zeer achterlijk; met gematigdheid en beleid is er
veel tot verbetering van dat volk te doen, wat trouwens ook betoogd
wordt in de verslagen der gecommitteerden, die in vroegere jaren
de binnenlanden van het eiland bezocht hebben. Het is daaraan,
dat een begin van uitvoering moet worden gegeven; ik ben echter
niet bij machte, middelen tot uitbreiding van ons bestuur aan te
wijzen, en het is dus noodig, vooreerst ons te behelpen met de middelen,
die organiek te Nias voorhanden zijn. Zij zijn wel is waar niet groot,
maar toch toereikende om het werk der beschaving eenen aanvang te
doen nemen. Wat zich daartoe het meest aanbeveelt, is het aanleggen
van wegen van GoenoengSitoli naar de biunenlandsche kampongs;
eerst naar die, welke ons hoofdetablissement aldaar omgeven, en,
wanneer dit volbracht is, vandaar uit meer binnenwaarts.
„Aan de kampongs, die zich aldus door een goeden weg met ons
etablissement te Goenoeng Sitoli in verbinding gesteld hebben,
moet de bescherming van onze macht tégen hunne vijanden worden
toegezegd, maar ook aan de eersten alle aanleiding tot oorlog en
het oorlogen zelf worden verboden. De geschillen met naburige
kampongs, die, wanneer zij niet onderling in der minne geëindigd
kunnen worden, volgens landsgebruik een casus belli zouden worden,
moeten aan de bemiddeling van het Europeesch gezag worden
onderworpen.
„De partij, die het eerst de wapenen opvat, moet met oorlog en
bestraffing door ons bedreigd worden.
