139
„Wij zullen onzen plicht doen", zóó roept het gros. „Maar hoe
zullen wij ons verdedigen? Geef ons een stelsel aan".
M'y voila. Het stelsel van verdediging onzer koloniëD, la corde
sensible van het leger.
Over het, of liever over '11 stelsel van verdediging is reeds heel wat te
doen geweest, vooral inde veertig eerste jaren na ons hernieuwd bezit.
In die tijden, toen de Techniek nog het hoogste woord in het
kapittel voerde, was het medespreken slechts voor weinigen weg
gelegd. Sedert zijn echter de omstandigheden veranderd en na de
uitspraak van Stieltjes in den loop der jaren van militaire zijde
blijkbaar volkomen beaamd dat het aan waanzin grenst om de
verdediging van Nederlandsch-Indië tegen een buiteulandschen vijand
te zoeken in een stelsel van permanente werken, is dit onderwerp
menigmaal een geliefkoosd punt tot „liefhebberen" gebleken,
ja bijna even geliefd als het liefhebberen in de edele rijkunst door quasi-
autoriteiten, die, om Frau Buchholz na te spreken, hunne kennis
van paarden grootendeels ontleenen aan het rookvleesch dat zij wel
eens op tafel zagen.
Dat die uitspraak de oplossing van het verdedigings-vraagstuk
niet vergemakkelijkt, schijnt aan de aandacht te ontgaan en zulks te
eerder, nu die oplossing in ruime mate het woord laat aan de
„Tactiek", dat zoo zeer geliefde terrein voor geesten met phantasee-
renden aanleg en zoo verleidelijk door de grenzenloos rekbare macht
spreuk „terrein et) omstandigheden,'' welke daarbij de hoofdrol vervult.
Het is dan ook nog niet heel lang geleden, dat een militaire
autoriteit van niet gering gezag zijne meening omtrent de verdedi-
giug van Java op de hierna volgende wijze aan Fantassin blootlegde.
Yooraf zij echter opgemerkt, dat wij toen nog leefden in de dagen
dat van een haven van Tandjong Priok evenmin sprake was als van
een voortzetting van den spoorweg Batavia-Buitenzorg naar de
Preanger, terwijl een spoorwegverbinding tusscheu Batavia en Soe-
rabaija met vrij wat meer verbazing zou zijn vernomen dan de thans
geprojecteerde brug van kaap Grisnez naar Folkestone, ter verbin
ding van Frankrijk met Engeland.
