144
«gelijk van de meest vermoedelijke operatiebasis des vijands
verwijderd zijn," zal mij toch moeten toegeven dat dit sustenu
weinig in overeenstemming is met de keuze van een centrale positie
in Java „op zijn smalstEn als hij verder in toelichting 5 als
voordeel van die keuze aanvoert, dat een aanval van de Westzijde
„voor den vijand al de nadeelen van lange, vermoeiende marschen door
„weinig bevolkte, hier en daar moerassige en woeste streken zal
„opleveren, benevens die verbonden aan eene uiterst moeilijk te onder
houden gemeenschap met de vloot, en een aanval van de Oostzijde,
„ofschoon in eenigszins mindere mate, omdat de Solo-rivier hier eene
„gemeenschap met Soerabaja aanbiedt, dezelfde moeilijkheden op
levert", dan verklaar ik zulks niet te begrijpen. De vijand, wetende
dat onze hoofdmacht zich heefc geconcentreerd in Midden-Java, zal
toch waarlijk niet zoo naïef zijn om over land, uit Batavia of Soerabaja,
onze stelling aldaar aan te grijpen, terwijl (schrijver zelf zegt het
eenige alinea's verder) van meest alle plaatsen op Java's Noordkust
in den Oostmoesson goede wegen naar het binnenland voeren?
Stelling XXIII van hetzelfde hoofdstuk zegt
„Wat betreft de voorziening in oorlogsbehoeften, moet getracht
„worden geheel onafhankelijk te worden van Europa. Daartoe moeten
„in tijd van vrede door ontwikkeling der particuliere industrie zooveel
„mogelijk bronnen in het leven worden geroepen, welke, behoorlijk
„georganiseerd, in tijd van oorlog slechts aangevuld en uitgebreid
„behoeven te worden."
Deze stelling leidt de Commissie van beoordeeling tot het vol
gende protest:
„Ook met opzicht tot een ander punt, zoo om staatkundige en
„economische overwegingen, als om der gevolgen wille van zeer groot
„gewicht, moet de Commissie mede hare instemming onthouden aan
„sommige denkbeelden en voorstellen van den Schrijver. Dit is nl.
„het geval, daar waar hij den wensch uitspreekt, dat Indie in staat
„worde gesteld om zelf te voorzien in zijne oorlogsbehoeften, en
„zulks in de meest uitgebreide beteekenis van het woorddaar waar
„het zijne bedoeling is, om de kolonie ook in dat opzicht zoo onaf
hankelijk mogelijk te maken van het Moederland.
