147
tevens het land dat steeds beschouwd zal blijven als een noodza
kelijke uitweg in den strijd voor het bestaan, dat daarom voor die
meeiderheid is en blijft het land der vreemdelingschap en hetwelk
meD, zoodra de omstandigheden het zullen veroorloven, weder ver
laten zal om terug te keeren in het klimaat, waar het ras tehuis
behoort.
Als nu Schrijver deze meening deelen kan, gelooft hij dan nog aan
de verwezenlijking van zijn ideaal, om door ontwikkeling van de parti
culiere industrie het zoover te brengen dat men met betrekking
tot de voorziening in oorlogsbehoeften geheel onafhankelijk wordt
van Europa? Yan geheele onafhankelijkheid kan natuurlijk geen
spiake zijn; geen land ter wereld toch bezit de bronnen om in al zijne
behoeften te kunnen voorzienmen is en blijft wat dit betreft van
andere landen afhankelijk, doch Schrijver bedoelt zeker om Indië's
in dit opzicht bestaande afhankelijkheid binnen engere grenzen terug te
brengen dan tot heden het geval was. Is dit mogelijk? Ik
betwijfel het ten zeerste.
Het kapitaal heeft zich tot heden steeds willig getoond om de in
Indië bestaande bronnen van landbouw en nijverheid te exploiteeren,
maar het is nog zeer de vraag, of het ook genegen zal worden be
vonden om de elders bloeiende bedrijven, waardoor in zoo ruime mate
in de hierbedoelde aanvulling wordt voorzien, ook in Indië te vesti
gen, zelfs al zou daartoe de steun van regeeringswege niet achterblijven.
Heeft Schrijver ooit gehoord van pogingen om in Indië laken
fabrieken of katoenspinnerijen op te richten heeft hij ooit gehoord van
eenig voornemen om hier inrichtingen te doen verrijzen voor de ver
werking van grondstoffen tot geneesmiddelen of tot andere voor
het leger onmisbare behoeften?
En als ook hem hiervan niets bekend is, waaruit de gevolgtrekking
mag worden gemaakt, dat de nijverheid in die richting den indus-
trieelen (in- en uitheemschen) niet levensvatbaar is toegeschenen, ligt
dan daarin geen vingerwijzing voor den Staat om ten deze ook niet
over te gaan tot het nemen, onder zijne auspiciën, van uiterst kostbare
proeven
Nog eene enkele opmerking vóór ik afstap van het defensie-hoofdstuk.
